HRW’nin 10 Aralık 2024 tarihinde yayımladığı rapora göre, Polonya sınır güvenlik güçleri, Belarus’tan gelen sığınmacıların Polonya topraklarına girdikten sonra bile iltica başvurusu yapmalarını engelliyor. Raporda, Kasım 2024’te 22 sığınmacıyla yapılan ayrıntılı görüşmelere dayanılarak, bazı göçmenlerin Polonya sınırında birkaç kilometre içeride yakalandığı ve ardından yasa dışı bir şekilde Belarus’a geri gönderildiği belirtiliyor.
Göçmenler, kendilerine ne olduğunu anlamadıkları belgeler imzalatıldığını ve hemen ardından sınır dışı edildiklerini ifade etti. Daha sonra bu belgelerin, sığınma başvurusu yapmak istemediklerine dair ifadeler içerdiğini öğrendiler.
HRW’ye göre, Belarus’a geri gönderilen kişiler, genellikle açık alanda kötü koşullarda yaşamaya veya Belarus yetkililerinin zorla tekrar Polonya’ya göndermesiyle karşı karşıya kalıyor.
Uluslararası hukuka göre, Avrupa Birliği (AB) topraklarına giren üçüncü ülke vatandaşlarının iltica başvurusunda bulunma hakkı bulunuyor ve her başvuru bireysel olarak değerlendirilmelidir. Ancak bu tür geri itmeler yasa dışı kabul ediliyor.
Polonya’nın Göçmen Stratejisi ve Eleştiriler
Polonya Başbakanı Donald Tusk’un Aralık 2023’te göreve gelmesinin ardından Belarus sınırında 60 kilometrelik bir askeri bölge yeniden oluşturuldu. HRW, Polonya yetkililerini, Białowieża Ormanı’nda mahsur kalan kişilere yönelik bağımsız izleme ve insani yardımı engellemekle suçladı.
Polonya hükümeti, Temmuz 2023’ten Ocak 2024’e kadar 6.000’den fazla kişiyi geri çevirdiğini bildirdi. Ancak yetkililer, göçmen politikalarının Polonyalılar ve Avrupalılar için güvenliği sağlama amacı taşıdığını savunuyor.
Polonya hükümet sözcüsü, göçmenlerin organize bir şekilde AB’ye yönlendirilmesinin Belarus ve Rusya tarafından AB’yi istikrarsızlaştırma amacıyla yapıldığını iddia etti. Sözcü, "Putin ya da Lukaşenko’nun AB’ye kimin gireceğine karar vermesine izin veremeyiz," dedi.
AB ve İnsan Hakları İzleme Çağrısı
HRW’den Lydia Gall, Polonya’nın geri itme politikalarının hem ulusal hem de AB hukukunu ihlal ettiğini belirterek, Polonya’nın sığınmacı haklarını koruyarak insani bir örnek oluşturması gerektiğini söyledi.
AB Komisyonu Sözcüsü ise Belarus ve Rusya’nın "hibrit tehdit" olarak adlandırılan eylemlerini kınadıklarını belirtti ancak sınır yönetiminin insan haklarına saygılı bir şekilde yapılması gerektiğini vurguladı.
AB’nin Göç Politikası ve Gelecek Adımlar
AB Komisyonu, 11 Aralık’ta, hibrit tehditlerle mücadele ve sınır güvenliğinin güçlendirilmesine yönelik bir bildiri sunmayı planlıyor. Ayrıca, üye ülkelerin 12 Aralık’a kadar AB Göç ve İltica Paktı kapsamındaki uygulama planlarını sunmaları bekleniyor.
Polonya ise Ekim ayında ulusal güvenlik gerekçesiyle iltica hakkının geçici olarak askıya alınmasını içeren bir göç stratejisi açıkladı. Ancak bu stratejinin uygulanması halen beklemede.
Polonya’nın göçmen politikaları, hem insan hakları örgütlerinin hem de uluslararası toplumun yakından izlediği kritik bir konu olmaya devam ediyor.