Parada sahtecilik suçu 5237 Sayılı Yasa’nın 197. maddesinde kamu güvenine karşı suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Söz konusu düzenleme ile korunan hukuki değer her ne kadar bireylerin mülkiyet hakkı olmayıp, devletler tarafından tedavüle sürülen paralara olan güvenin korunmasıdır.
Kanunun 198. maddesinde ise devlet tarafından ihraç edilen hamiline yazılı bonolar, hisse senetleri, tahviller ve kuponlar, yetkili kurumlar tarafından çıkarılmış olup da kanunen tedavül eden senetler, tahviller ve evrak ile milli ziynet altınlarının para hükmünde sayılacağı düzenlenmiştir.
SUÇUN UNSURLARI NELERDİR
Suçun konusu para ve kanunun 198. maddesinde para olarak kabul ettiği maddi değerlerdir. Paranın, madeni para ya da banknot olması önemli olmadığı gibi, tedavüldeki yerli para veya yabancı para olması suçun oluşumuna etki etmemektedir.
Suçun oluşabilmesi için sahte olarak basılan paranın tedavülde bulunması gerekir. Bu sebeple, tedavülden kaldırılmış paraların sahte olarak üretilmesi, parada sahtecilik suçunu oluşturmayacak ancak dolandırıcılık suçu bağlamında değerlendirilebilecektir.
Parada sahtecilik suçunu oluşturan seçimlik hareketlere her bir fıkra açısından bakacak olursak bunlar;
Maddenin birinci fıkrasında parayı sahte olarak üretmek, ülkeye sokmak, nakletmek, muhafaza etmek ve tedavüle koymak olarak belirlenmiştir.
Maddenin ikinci fıkrasında sahte parayı kabul etmek, ayrı bir suç olarak tanımlanmış olup, bu suç ancak doğrudan kastla işlenebilen bir suçtur. Yani bu durumda suçun oluşabilmesi için, failin kabul ettiği paranın sahte olduğunun bilinmesi gerekir.
Maddenin üçüncü fıkrasında sahte olduğu bilinmeden kabul edilen paranın bu sahteliğinin öğrenilmesine rağmen tedavüle sürülmesi şeklindeki seçimlik hareket düzenlenmiştir. Birinci fıkraya göre daha az bir ceza belirlenen bu seçimlik harekette fail, sahte olduğunu bilmeden uhdesine geçen parayı sahte olduğunu öğrendikten sonra elinden çıkarmaya çalışmaktadır.
Suçun unsurlarından bir tanesi de sahte olarak üretilen paranın aldatıcılık vasfının olmasıdır. Parada sahtecilik suçundan söz edebilmek için, sahte olarak üretilen paranın ilk bakışta sahteliğinin beş duyu organıyla anlaşılabilir olmaması gerekir. Gerçek para olmadığı ilk bakışta anlaşılabilen durumlarda, paranın sürüm yeteneği olmadığından suçtan söz edilemez.
PARADA SAHTECİLİK SUÇUNUN CEZASI
· Memlekette veya yabancı ülkelerde kanunen tedavülde bulunan parayı, sahte olarak üreten, ülkeye sokan, nakleden, muhafaza eden veya tedavüle koyan kişi, iki yıldan on iki yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (TCK 197/1)
· Sahte parayı bilerek kabul eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır. (TCK 197/2)
· Sahteliğini bilmeden kabul ettiği parayı bu niteliğini bilerek tedavüle koyan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (TCK 197/3)