29 Ekim 2019 tarihli Konya-Yüksekova uçağının yolcuları arasında tanıdık bir sima vardı. Başbakan Ahmet Davutoğlu, memleketi Konya’dan kalkan TRJ 328 yolcu uçağıyla festival açılışına katılmak üzere Hakkâri’ye gidiyordu.
Bu, bir senaryo ya da bir filmin parçası değil. Milli Savunma Bakanlığı ile Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, birlikte üretecekleri uçağın ilk biletlerinden birini Başbakan Ahmet Davutoğlu’na hediye ettiler.
Son yıllarda savunma sanayiindeki yerli üretimler, Altay tankı, insansız hava aracı ANKA, askeri eğitim uçağı HÜRKUŞ, milli piyade tüfeği derken dün de ilk yerli yolcu uçakları için protokol imzalandı. İki firmanın işbirliği sonucunda tamamen özgün olarak tasarlanıp geliştirilecek olan 60-70 yolcu kapasiteli milli uçak TRJ-628, 2023 yılına kadar göklerde olacak. Bunun öncesinde ise halen çeşitli ülkelerde kullanılmakta olan 32 kişilik bir uçak modernize edilerek TRJ-328 ve T-328 adıyla Türkiye’de kurulacak bir tesiste üretilecek. Hem içerde ihtiyaçları karşılaması hem de dünyaya pazarlanması hedefleniyor.
Bugünlere gelmeden hem uzun hem de iç burkan bir hikâyesi var yerli uçağın. İlk uçağı üretmek için harekete geçen ve bu amaçla Beşiktaş’ta bir atölyenin temelini atan Nuri Demirağ, 1944 yılında ilk uçağı üretmişti. ‘Nu.D 38’ adını taşıyan çift motorlu 6 kişilik yolcu uçağı yurt dışında büyük ilgi görmüş, dünya havacılığı yolcu uçakları ‘a sınıfı’na alınmıştı.
Ancak, Adana’da yaşanan bir kaza hem hükümetle yaptığı anlaşmaların sonu, hem de ilk yerli uçağın sonu olmuştu. Demirağ, demiryollarının mimarı, ilk paraşütü yapan kişi, boğaza köprü ve Keban’a baraj kurulmasının da teklifini ortaya atan kişiydi. Daha sonra siyasete atılıp Meclis’e girdi ama sistemle hiç barışamadı, yüzü hiç gülmedi.
Gazeteci arkadaşım Yıldıray Oğur, ‘Cumhuriyet’in Beyaz Mağdurları’ kitabında Demirağ’ın etkileyici hikâyesini çok güzel anlatmıştı.‘Bu ülkede rejim sadece dindarları, Kürtleri, Alevileri, solcuları ötekileştirmedi. Kırmızı çizgileri aştığı anda beyaz Türklerin de karşısına dikildi.’ derken, belki onun kırmızı çizgileri, dünya çapındaki ilk yerli uçağı üreterek aştığını söylüyordu.
‘Göklerde bir Türk’ isimli tanıtım programındaki konuşmasına Başbakan Ahmet Davutoğlu da Nuri Demirağ’ı anarak başladı. Nuri Demirağ’dan 71 yıl sonra ilk kez yerli uçak üretmek üzere harekete geçtiklerini anlattı, bugüne kadar hiçbir hükümetin bu yönde bir planının olmamasını eleştirdi.
Açılışı henüz yapılan Ordu-Giresun ile Yüksekova Havaalanlarından örnek veren Başbakan, “Biz bir karar aldık mı, bir tarafta Karadeniz’in dağları, diğer tarafta şiddet yanlıları olsa bizi durduramaz. Biz o kararı mutlaka uygularız” dedi.
Bu güzel gelişmeyi, ‘Göklerdeki milli çağın başlangıcı’ olarak duyuran Başbakan Davutoğlu, Nuri Demirağ olayı ve tek parti dönemine atıfta bulunarak, meydan okudu: “Onlar engeller, AK parti yapar.” Bu sözler salondan, “Dik dur eğilme, Türkiye seninle” sloganlarıyla karşılık buldu.
Salondaki heyecanlı kitle ile diyalogda sıra Davutoğlu’ndaydı: “Milli iradeden güç alanlar eğilmezler. Nuri Demirağ’ı engellenmeden projesini hayata geçirseydi, bu yol çok daha kısa olurdu. Ama bizi engelleyemeyecekler. Türkiye’yi küresel güç haline getirmemizden bir santim bile saptıramayacaklar.”