Adı eski Yunancada "Korku" anlamına gelen Mars uydusu Phobos, 8 Şubat'ta NASA Perseverance gezgini tarafından kameraya yakalandı. Patates şeklindeki ay, Percy'nin Jezero Krateri'ndeki mevcut tüneğinden güneşin önünde görülebiliyordu.
NASA'nın Jet Propulsion Laboratuvarı'ndan (JPL) mühendisler, güneş tutulmasına ait 68 görüntüyü Perseverance ham görüntü deposuna yüklediler. Görüntüler, genellikle Kızıl Gezegen'in panoramik manzaralarını elde etmek için kullanılan, Perseverance'ın boyun benzeri direğinin yukarısındaki iki keşif görüntüleyicisinden biri olan gezicinin, sol Mastcam-Z kamerası kullanılarak çekildi.
İlk kez 1877'de Amerikalı gökbilimci Asaph Hall tarafından keşfedilen Phobos, Mars yüzeyinin birkaç bin mil (veya kilometre) üzerinde yörüngede dönen ve gezegene doğru düşmeye devam eden asteroit büyüklüğünde bir uydudur. Kızıl Gezegenin yerçekimi kuvvetleri nedeniyle önünde sonunda parçalanması gerekir.
Phobos ve Mars'ın diğer uydusu Deimos'un esrarengiz oluşum tarihleri vardır: Bilim insanları bunların asteroit kuşağından mı, çarpışmalardan mı, erken güneş sisteminden kalan enkazdan mı yoksa başka bir senaryodan mı geldiğinden emin değiller.
Yıllar boyunca pek çok uzay aracı yakın uçuş gerçekleştirmiş olsa da henüz hiçbir uzay aracı Phobos'u ziyaret edemedi. Ancak Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı (JAXA), Martian Moons Exploration (MMX) misyonunu 2026 yılında Phobos'a göndermeyi planlıyor.
MMX'in en büyük görevi numune iadesi olacak: Ayın ilk yarısındaki tozu toplamak ve ardından taneleri Dünya'ya geri getirmek. Toz, gaz moleküllerinin uzaya ve muhtemelen Phobos'a da uçması nedeniyle Mars atmosferinin yanı sıra Phobos'un oluşum tarihi hakkında da daha fazla ipucu sağlayabilir.
MMX böylece hem Phobos'un hem de Mars'ın gizemlerinin çözülmesine yardımcı olabilir; zira bilim insanları hala Kızıl Gezegenin neden çağlar boyunca atmosferinin bu kadar büyük bir kısmını kaybettiğini anlamaya çalışıyor. Akan su belirli bir derecede yüzey basıncı gerektirdiğinden, araştırmanın Mars'taki yaşanabilirlik ve su üzerinde etkileri var. Perseverance'ın misyonu da bu karışıma katkıda bulunacak, çünkü eski su işaretlerini ve yaşanabilir koşulları avlıyor.
MMX gibi Perseverance da bir tür örnek iade görevidir ancak gezicinin yardıma ihtiyacı olacaktır. NASA ve Avrupa Uzay Ajansı, Dünya'ya dönmek üzere örnekler toplamak amacıyla 2030'larda gezicinin bulunduğu bölgeye bir Mars Örnek İadesi (MSR) misyonu göndermeyi planlıyor. Ancak geçen hafta JPL'nin devam eden bütçe sıkıntıları nedeniyle MSR çalışanlarının çoğunu işten çıkarmasıyla program büyük bir darbe aldı.
MSR, karmaşıklığı nedeniyle program ve bütçeyi aşıyor ve NASA, Kongre ABD bütçesini çözene kadar harcamalarını 2023 düzeyinde dondurmaya devam eden bir karar altında çalışıyor. Laboratuvar yetkilileri, devam eden belirsizliğin JPL'yi bu ay işgücünün %8'ini işten çıkarmaya zorladığını belirtti.