“Siz mutlu musunuz, kalbiniz nasıl?” diye sorar Yusuf Has Hacip pazarcılara, cevabını ise “Mutluluk” oyununda izlemek gerekir. Vefatının 1000’inci yıl dönümü münasebetiyle bu sezonu Yusuf Has Hacip’e ithaf eden Esenler Belediyesi, sene başından beri Kutadgu Bilig üzerine çalışmalar yapıyordu. Okumaların, panellerin dışında eseri tiyatro oyunu olarak sahneye konulması için yaz aylarında çalışmalar başlamıştı. Projenin emektarlarından Muhammed Emre Yapraklı kardeşimden kitabı sahneye taşımak istediklerini anlattığında dönem oyununun zorlukları üzerine konuşmuştuk. Sahneye taşıma noktasında ciddi bir emek isteyen eseri Ferah Tiyatrosu ekibi ele aldı. Yaz ayından beri ciddi bir şekilde provaları devam eden yönetmenliğini Hakan Güneri’nin üstlendiği “Mutluluk” oyunu geçen akşam galasını yaptı. Karahanlılar döneminde yaşayan bir pazar esnafının rüyasında Kutadgu Bilig’i görmesi ve Bilge Yusuf’u beklemesiyle başlayan oyunda, Kutadgu Bilig’deki malın ve dünyanın geçici olduğu öğütler üzerinden izleyiciye dersler veriliyor. Karahanlılar dönemine ait kostümleri ve müzikleriyle sahnede oluşturulan atmosfer oldukça başarılı. 1070’de yazılan metnin anlaşılabilir olması noktasında kullanılan mizahi unsurlar ise oyunu 2017 izleyicisine hitap edecek hale getirilmiş. Metin çalışması noktasında emeği geçenleri tekrar tebrik etmek istiyorum.
18 ayda kaleme alınan Türk dilinin büyük bir abidesi olan Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacip’in bilgeliğinin ne kadar zengin olduğunu gözlerimin önüne serer. Çeşitli ilimler, mesleklerle ilgili durumlar, tıpla ilgili bilgiler, astronomi ilmine vakıf olmak, rüya tabirlerinden şairlerin toplumdaki vaziyetine kadar hemen her konuya eserinde yer vermesi ise Hacip’in görüş açısının genişliğini ortaya koyar. Devrinde sayılan ve itibar gören Yusuf Has Hacip, devlet kademelerinde de önemli görevler alır. Gözlemleri bu tecrübelerle daha da gelişmiştir. 1070’de Karahanlı hükümdarı, edebiyat meraklısı Uluğ Kara Buğra Han’a sunulan Kutadgu Bilig, sadece devletin başında bulunan idareci sınıfa değil, bütün halka hitap eden bir eser olarak kaleme alınmıştır. Yusuf Hacip’in niyetinin yaşadığı toplumdaki her sınıfı iyiliğe ve doğruluğa yöneltmek olduğunu eserinde görmek mümkündür.
Edebiyat araştırmacılarımızın da belirttiği üzere manzum mektup türünde yazılan Kutadgu Bilig, ilktir ve öncüdür. Altı bin 645 beyitten oluşan eser, Allah’a hamd, Peygamber efendimize ve dört halifeye teşekkür ile başlar. Türklerin İslamiyet’i yeni kabul ettiği bir dönemde Yusuf Hacip, Arapça ve Farsça kelimeleri az kullanmaya çalışarak dini terimleri Türkçedeki şekliyle karşılamıştır. Edebiyat araştırmacısı Fuat Köprülü ise, “Dil bakımından Kutadgu Bilig Arap ve Acem kelimeleri ile doludur. Türklerin, Acemlerle olan eski münasebetleri ve yeni dinin kendisiyle beraber birçok mefhumlar ve onları ifade edecek yeni kelimeler getireceği düşünülürse, bu fazlalık o kadar çok görülmez” demektedir. Eserin indeksine bakıldığında Yusuf Has Hacip’in üç bin civarında kelime ile yazdığı belirtilir. Köprülü’nün söylediğinin aksine kullanılan eserin içerisinde sadece 420 Arapça ve 86 Farsça kelime geçmektedir. Yusuf Has, Türkçeye ne kadar önem verdiğini, İslam öncesi de Türk dilinin gücünü ve zenginliğini bize göstermiş olur.
Esenler Belediyesi’nin böyle önemli bir eser olan Kutadgu Bilig’i tiyatro oyunu olarak sahneye taşıma çabası, Ferah Tiyatrosu ekibinin emeği ve gayreti, Muhammed Emre Yapraklı kardeşimin başından itibaren titizlikle projenin hayat bulması için uğraşıları takdire değerdir. Yerli ve milli olanın önemini her dem bu derece bahsederken, kitap okuma oranlarının düştüğü böylesi bir dönemde, Türkçenin kıymetini bize hatırlatacak ve mutluluğa dair bilgelikle söylenmiş öğütleri sahnede izlememize fırsat verecek “Mutluluk” oyununu mutlaka izlemek için yolunuzu tiyatroya çevirin…