MİT, Ankara'da ABD, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus cezaevlerinde bulunan 26 kişinin karşılıklı değişimini içeren en kapsamlı takas operasyonunu gerçekleştirdi.
1 AĞUSTOS'TA TAKAS OPERASYONU GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Güvenlik kaynaklarına göre, operasyonla ilgili olarak iki ay içinde İstanbul ve Ankara'da ilgili ülkelerin katılımıyla iki toplantı yapıldı. Hem ABD hem Rusya, takasın Türkiye'de gerçekleşmesini istedi; bu tercihte Türkiye'ye duyulan güven önemli bir etken oldu. MİT'in disiplinli çalışma şekli ve gizlilik konusundaki başarısı, Türkiye'yi takas yeri olarak seçmelerinde etkili oldu. Türkiye, ABD ve Rusya'ya "açıklama yapana kadar sessiz kalacağız" garantisi verdi.
MİT, kontrolün daha kolay sağlanacağı Esenboğa Havalimanı'nı takas yeri olarak seçti. 1 Ağustos'ta ABD'den 2, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya'dan 1'er olmak üzere 7 uçakla 26 kişi Türkiye'ye nakledildi. Operasyon sırasında bazı rehineler uçaktan uçağa, bazıları ise uçaktan odaya alındı. Rehinelerin sağlık kontrolleri ve kimlik tespitleri MİT personeli tarafından yapıldı. Rusya'dan hapishane kıyafetleriyle getirilen bazı rehinelerin, ABD tarafından getirilen kıyafetlerle değişimi sağlandı.
BİDEN OPERASYONU CANLI İZLEDİ
MİT Başkanı İbrahim Kalın, takas operasyonundan 15 gün önce ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile görüştü. Sullivan, ABD Başkanı Joe Biden’ın takas operasyonunu canlı takip etmek istediğini ve operasyonun Türkiye saatiyle 17.00'de başlamasını rica etti. MİT, isteğe uygun olarak takas işlemini bu saatte başlattı. Biden da operasyonu canlı izledi.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'A TEŞEKKÜR ETTİ
ABD'li rehineler, Biden ile ilk görüşmelerini Esenboğa Havalimanı'ndan yaptı. Ardından, 2'si çocuk 10 rehine Rusya'ya, 13 rehine Almanya'ya, 3 rehine ise ABD'ye nakledildi. Biden, operasyon sonrasında bir basın toplantısı düzenleyerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a teşekkür etti.
OPERASYONDA ÖNE ÇIKAN İSİMLER
Bu operasyon, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana gerçekleşen en büyük takas olarak kayıtlara geçti. Takas edilenler arasında The Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich, eski Deniz Piyadesi Paul Whelan, Alman paralı asker Rico Krieger, Rus muhalif İlya Yaşin ve FSB subayı Vadim Krasikov öne çıktı.
Gershkovich, 2022'de Moskova'daki WSJ ofisinde muhabir olarak göreve başladı ve mart 2023'te casusluk suçlamasıyla gözaltına alındı. Bir yıldan fazla süren mahkeme sonrası, Temmuz'da casusluktan suçlu bulunarak 16 yıl hapis cezası aldı. Soğuk Savaş sonrası Rusya'da casusluktan mahkum edilen ilk ABD'li gazeteci oldu.
Paul Whelan, Aralık 2018'de gözaltına alındı ve 2020'de 16 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Casuslukla suçlanan Whelan, takasın gerçekleşmesiyle en uzun süre hapiste kalan kişi oldu.
İlya Yaşin, muhalif siyasi faaliyetleri nedeniyle tanınan bir isimdir. 2022'de yurt dışı ödemesi aldığı gerekçesiyle yabancı ajan listesine alındı ve aynı yıl 8,5 yıl hapis cezası aldı.
Alman paralı savaşçı Rico Krieger, geçen yıl Belarus'ta sabotaj eylemleri düzenlediğini itiraf etti. 24 Haziran'da idam cezasına çarptırıldıktan sonra Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko tarafından affedildi.
Vadim Krasikov ise Gürcistan vatandaşı Zelimhan Hangoşhvili'yi öldürmekle suçlanarak müebbet hapse çarptırıldı ve 2021'den beri hapisteydi.