Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakan ile yasal mirasçısı arasında, karşılıksız veya bir karşılık belirlenerek yapılan, feragat edenin mirasçılık sıfatını kaybettiği sözleşmedir.
Türk Medeni Kanunu’nun 528 vd. maddelerinde düzenlenen, mirastan feragat sözleşmesi tanımından da anlaşılacağı üzere, karşılıklı ve karşılıksız olmak üzere iki şekilde yapılabilmektedir.
KARŞILIKSIZ (İVAZSIZ) MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ
Yasal mirasçının, miras bırakandan kendisine kalması muhtemel olan miras hakkından hiçbir karşılık almadan vazgeçtiği, mirastan feragat sözleşmesi şeklidir. Feragat eden, mirasçılık sıfatını kaybeder ve mirasın açılması zamanında tereke, feragat eden dışındaki mirasçılara intikal eder.
Bu şekilde karşılıksız olarak yapılan mirastan feragat sözleşmesi, sadece feragat eden hakkında hüküm ve sonuç doğuracak olup, varsa feragat edenin alt soyunun mirasçılığını etkilemez.
KARŞILIKLI (İVAZLI) MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ
Mirastan feragat sözleşmesinin belli bir karşılık alınarak yapılması halidir. Bu şekilde mirastan feragat edilmesi halinde de mirastan feragat eden, mirasçılık sıfatını kaybeder ve mirasın açılması zamanında tereke, feragat eden dışındaki mirasçılara intikal eder. Ancak, karşılık alınarak mirastan feragat edilmesi durumunda, sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa mirastan feragat sözleşmesi, feragat edenin altsoyu hakkında da geçerli olacak ve alt soy da mirasçılık sıfatını kaybedecektir.
NASIL YAPILIR
Mirastan feragat sözleşmesinin geçerli olabilmesi için tarafların bizzat hazır olması ve resmi vasiyetname şeklinde yapılması gerekmektedir. Resmi vasiyetname, iki tanığın katılımı ile resmi memur tarafından düzenlenen vasiyetname olup, günümüz uygulamasında noterler tarafından yapılmaktadır.
MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMDEN DÜŞMESİ
Mirastan feragat sözleşmesi belirli bir kişi lehine yapılmış olup da, bu kişinin herhangi bir sebeple mirasçı olamaması hâlinde, mirastan feragat hükümden düşer. Mirastan feragat sözleşmesi belirli bir kişi lehine yapılmamışsa, en yakın ortak kökün altsoyu lehine yapılmış sayılacak ve bunların herhangi bir sebeple mirasçı olamaması hâlinde feragat, yine hükümden düşecektir. (TMK 529)
TEREKE ALACAKLILARININ DURUMU
Mirastan feragat sözleşmesi, her ne kadar miras bırakan ile yasal mirasçısı arasında yapılan iki taraflı bir sözleşme olsa da, miras bırakanın alacaklılarının haklarını da etkileyen bir boyutu bulunmaktadır.
“Mirasın açılması anında tereke, borçları karşılayamıyorsa ve borçlar mirasçılar tarafından da ödenmiyorsa, feragat eden ve mirasçıları alacaklılara karşı feragat için ölümünden önceki beş yıl içinde miras bırakandan almış oldukları karşılıktan, mirasın açılması anındaki zenginleşmeleri tutarında sorumludurlar.” (TMK 530) Görüldüğü üzere karşılıksız olarak mirastan feragat sözleşmesi yapan kişilerin, terekeden her hangi bir şey almadıkları için, tereke alacaklılarına karşı bir sorumluluğu bulunmamaktadır.