DEMET İLCE / MUHABİR
Bilim adamları, Mars ekvatorunun yakınında muazzam bir su buzu birikintisi bulduklarına inanıyorlar. Neredeyse yirmi yıl önce araştırmacılar, Medusae Fossae Formasyonunun (MFF) altında bazı tuhaf derin yataklar keşfettiler. En son veriler bu yatakların buz açısından son derece zengin olduğunu gösteriyor.
MFF, rüzgarla şekillendirilmiş birçok özellikten yapılmıştır ve Amerika Birleşik Devletleri kıtasının yaklaşık beşte biri kadar bir alana sahiptir. Mars'taki en büyük toz kaynağı olduğuna inanılıyor ve NASA'nın Curiosity'nin araştırdığı Gale Krateri'ne kadar uzanıyor.
Avrupa Uzay Ajansı'nın Mars Ekspresi'nden elde edilen veriler, orada o kadar çok buz bulunduğunu ve erimesi halinde Mars'ı 1,5 ila 2,7 metre (4,9 ila 8,6 fit) derinliğinde bir su tabakasıyla kaplayacağını gösteriyor. Bu, Dünya'daki Kızıldeniz'in tamamında bulunan su miktarıdır.
ABD'deki Smithsonian Enstitüsü'nden Dr. Thomas Watters, "Mars Express'in MARSIS radarından alınan daha yeni verileri kullanarak MFF'yi yeniden araştırdık ve birikintilerin düşündüğümüzden daha kalın olduğunu gördük: 3,7 km'ye kadar" kalınlıkta.
Hem yeni araştırmanın hem de ilk 2007 çalışmasının baş yazarı, şunları söyledi:
"Heyecan verici bir şekilde, radar sinyalleri katmanlı buzdan görmeyi beklediğimiz sinyallerle eşleşiyor ve buz açısından oldukça zengin olduğunu bildiğimiz Mars'ın kutup başlıklarından gördüğümüz sinyallere benziyor."
İlk gözlemlerden bu yana araştırmacılar, yatağın buz açısından zengin olma ihtimalini değerlendirdi. Radarlara göre nispeten şeffaftı ve yoğunluğu düşüktü, dolayısıyla kesinlikle sert kaya değildi, ancak dev bir toz, volkanik kül veya çökelti birikintisi olabileceği ihtimalini de göz ardı edemezlerdi.
İtalya Ulusal Astrofizik Enstitüsü'nden yazarlardan Andrea Cicchetti, “İşte burada yeni radar verileri devreye giriyor! Ne kadar derin olduğu göz önüne alındığında, eğer MFF dev bir toz yığını olsaydı, kendi ağırlığı altında sıkışmasını beklerdik. Bu, MARSIS'te gerçekte gördüğümüzden çok daha yoğun bir şey yaratacaktır. Ve farklı buzsuz malzemelerin nasıl davranacağını modellediğimizde hiçbir şey MFF'nin özelliklerini yeniden üretemedi; buza ihtiyacımız var." dedi.
Mevcut görünüm, MFF'nin geniş buz ve toz katmanlarından oluştuğunu ve üzerinde birkaç yüz metre kalınlığında son koruyucu toz veya kül tabakasının bulunduğunu görüyor. Buzun korunmasını sağlayan şey budur. Bilim adamları bunun ne kadar süreceğinden emin değiller.
ESA'nın Mars Express ve ESA ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) proje bilimcisi Colin Wilson, "Bu son analiz, Medusae Fossae Formasyonu hakkındaki anlayışımızı zorluyor ve yanıtlar kadar birçok soruyu da gündeme getiriyor. Bu buz birikintileri ne kadar zaman önce oluştu ve o dönemde Mars nasıldı? Su buzu olduğu doğrulanırsa, bu devasa birikintiler Mars'ın iklim tarihi hakkındaki anlayışımızı değiştirecek. Herhangi bir antik su rezervuarı, insan veya robotik keşifler için büyüleyici bir hedef olacaktır." dedi.