Geçtiğimiz hafta UDEF’in (Uluslararası Öğrenci Dernekleri Federasyonu) organize ettiği 12. Uluslararası Öğrenci Buluşmaları dolayısıyla Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da idim.
Orada gözlemlediğim birçok mesele oldu tabii ki de ancak en önemlisi belki de Türkiye-Malezya ilişkileri ve bu ilişkilerin günümüze kadarki seyri idi.
Yeri gelmişken Malezyalı Faiz Ali kardeşimizin kısa anlatımıyla Malezya kültürü hakkında küçük bilgiler paylaşalım.
Malezya kültürü Çin, Hindistan ve Malay kültürlerinin bir karışımıdır. Malay halkı hanedan üyeleri ve sıradan insanlar olarak ikiye ayrılır. Malezya’da dokuz sultan bulunur. Sultanın akrabaları isimlerinde akrabalıklarını ve yaşadıkları yeri belirten birer unvan alırlar. Bazıları şu şekildedir:
Yang Maha Mulia (Y.M.M) Tengku /Engku/Ungku/Raja
Yang Teramat Mulia (Y.T.M) Tengku/Engku/Ungku/Raja
Yang Mulia Tengku veya Y.M.T
Yang Mulia Engku veya Y.M Engku
Yang Mulia Ungku veya Y.M. Ungku
Yang Mulia Raja veya Y.M Raja
Sarayda sultana ve sıradan insanlara yapılan selamlama birbirinden farklıdır. Sarayda sultan huzuruna çıkarken şu sözlerle sultan selamlanır:
“Affedin efendim affedin binlerce affedin, affetmenize yalvarırım efendim”
Sultan başarılı layık gördüğü bazı kişilere bir takım unvanlar verir. Bunlar iş hayatında, siyasette ve ülkeyi temsiliyet kabiliyetinde gösterilen başarılara göre seçilir. Bu unvanlar kişinin isminin önüne gelir ve herkes o unvan ile hitap eder. Örneğin ismi Abdülaziz olan biri ve onun eşi Siti Hasmah şöyle adlandırılır:
Tun AbdülazizTun Siti Hasmah
Tan Sri Dato’ Sri Paduka Abdülaziz-Puan Sri Siti Hasmah
Tan Sri Paduka Abdülaziz-Puan Sri Siti Hasmah
Dato’ Sri Paduka Abdülaziz-Datin Seri Siti Hasmah
Dato’ Sri/Datuk Sri Abdülaziz – Datin Seri Siti Hasmah
Dato’/Datuk Abdülaziz-Datin Siti Hasmah
‘Tun’ unvanı sadece yirmi beş kişiye verilir. Diğer unvanlar çok daha fazla sayıda kişiye verilebilir.
Dato’ ya da Datuk unvanları farklı eyaletten belirleniyor…
Yaş ve rütbeye saygı
Gençler yetişkinlere saygı gösterip sözlerini dinlerler. Malezya kültüründe insanın başının ayrı bir önemi vardır. Bu nedenle kimse kimsenin kafasına vurmaz. Ayrıca gençler bir yetişkinin önünden geçerken onu baş selamıyla selamlarlar. Eğer oturuyorsa geçerken öne doğru eğilip bir ellerini önde yere doğru, diğer ellerini de arkalarına doğru uzatırlar.
Gençler büyüklerinin yanında bir yeri işaret edecekleri zaman asla işaret parmağıyla göstermezler. Bunun yerine elleri yumruk yapıp başparmakla o yönü gösterirler.
Ayrıca Malezya’da Şeriat Polisi denilen bir yapılanma da mevcut. Bu görevi ifa edenler Malaylar’ın toplum içindeki dini anlamda yaptıkları hatalara müdahale edip onlara bir nev’i nasihat müessesesi işletiyorlar.
Uzun uzun iki ülke hakkında görüştüğümüzde aslında Malay din kardeşlerimizin Türkiye’yi yeterince tanımadığı ve tanışmakta geç kalmış olduğumuzu müşahede ettik. Malezyalılar ile hac ve umre ibadetlerimizi ifa ederken tek renk elbiselerle nizami grup hareketleri ve güler yüzlü sempatik duruşları vesilesiyle aynelyakin muhataplığımız olmuştur. Bu konuda bunun çok ötesine geçmemiz gerektiğini ve ne kadar geç kaldığımızı istişare etmiş olduk.
İstişarelerimiz büyükelçi kıyaslamalarına geldi. Malezya’nın Türkiye Büyükelçisi ile Türkiye’nin Malezya Büyükelçisi’ni karşılaştırdılar. Büyükelçimiz Dr. Merve Kavakçı Hanımefendi’nin iki ülke ilişkilerine getirdiği kaliteden dem vurdular. Bu konudaki olumlu çalışmaların iki ülke arasındaki ilişkileri çok hızlı bir seyirle iyi noktalara taşıyacağına olan inançlarını aktardılar.
Aslında hep söylerim. Bir ülke, o ülke adına muhatap olunan kişiden ibarettir. Kısa Malezya seyahatimizde gördük ki Merve Hanım gerçekten sadece Malezya ile ilişkiler noktasında değil Malezya’da çeşitli vesilelerle yaşamak durumunda olan Türkiye vatandaşları için de güzel oluşturmuşlar. Oradaki Türkiyeliler Merve Hanım’da anne şefkati bulmuşlar. Türkiye Büyükelçiliği orada onlar için ana kucağı/baba ocağı olmuş. Orada olmalarından dolayı hissetmeleri doğal yabancılık duygularını gidermişler.
Malum alanımız kısıtlı genel hatlarıyla çizdiğimiz bu porteyi daha sonraki yazımızla nasipse detaylandıracağız…