Son dönemde genel af meselesi hem Meclis’te hem de sosyal medyada çok konuşulan bir durum haline geldi. Özellikle mahkûmlar ve mahkûm yakınları (aileleri) tarafından merak edilen “2022 yılında genel af çıkacak mı?” sorusu bir hayli araştırılıyor. Biz de bu yazımızda “Genel af nedir? 2022 yılında genel af çıkar mı?” gibi soruların cevaplarını açıklamaya çalışacağız.
Genel ve özel af nedir?
Türk Ceza Kanunu’nun 65. maddesinde hüküm altına alınan genel af, kamu davasının düşmesi veya ceza mahkumiyetinin ortadan kalkması sonucunu doğurur. Belirli bir suça karşı çıkartılan genel af, hükümlü hakkında verilen hapis ve para cezaları için uygulanır. Memur hakkında verilen disiplin cezalarını ortadan kaldıran genel af ile, adli sicil (sabıka) kaydındaki suçlar da çıkartılır. Savcılık tarafından başlatılan soruşturmaları takipsiz bırakan genel af, ceza mahkemelerinde görülen davaları da düşürür ve bunu sonucunda sanık hakkında kesinleşen mahkumiyet kararları tam anlamıyla ortadan kalkar.
Yine aynı maddenin ikinci fıkrasında düzenlenen özel af ise, sanık hakkında kesinleşmiş hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden vazgeçilmesi, süresinin azaltılması veya hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesini sağlar. Özel af, yalnızca hapis cezası için uygulanabilir. Yani infazı kesinleşen hapis cezasının ortadan kaldırılması veya para cezasına dönüştürülmesini sağlar.
Genel af, siyasi partiler tarafından TBMM’ye sunulacak bir teklif ve bu teklifin kabul edilmesiyle mümkün olur. Af çıkartma yetkisi, TBMM Genel Kurulu’nda üye tam sayısının 3/5 (beşte üç) çoğunluğunun kararı ile gerçekleşir.
Genel af 2022 yılında çıkar mı?
Sosyal medyada çok fazla konuşulan genel af çıkar mı sorusu 2022 yılında da gündem oldu. Genel af ile ilgili herhangi bir çalışma, henüz gündeme alınmazken, resmi bir açıklama da yapılmadı. Bu konuda, henüz gündeme gelen bir af durumu söz konusu değil. Fakat özellikle meclisteki bazı milletvekilleri af konusunu zaman zaman gündeme getirerek konuyla ilgili çalışmalar yapıyor.
En son af yasası ne zaman çıktı?
TBMM Genel Kurulu’nda üye tam sayısının beşte üç çoğunluğu ile kabul edilen af yasası, en son Nisan 2020’de Meclis’e sunulmuş ve kabul edilmişti.
TBMM tarafından kabul edilen ve yasalaşan af teklifi kadına şiddet suçu, uyuşturucu madde ticareti suçu, adam öldürme (cinayet) suçu ve cinsel suçların dışında kalan suçlar için cezaların yarısı oranında indirim şeklinde uygulandı. Örgüt kuran, yöneten ve örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçların cezaları ile canavarca hisle kasten yaralama suçunu işleyen kişilere verilen cezalar ise artırıldı.
Af kanununun çıkması ile hakkında infaz hükmü bulunan 90 bin mahkûm af kanunundan yararlandı ve af kanun teklifin yasalaşmasından sonraki ilk hafta 45 bine yakın mahkûm da tahliye edildi. En son Nisan 2020’de çıkan af yasası, 2022 yılında da Meclis’te gündeme gelebilecek konular arasında yer alıyor.