DEMET İLCE / MUHABİR
Pek çok kişi ara sıra kulaklarında çınlama veya uğultu sesi duymuştur; ancak kulak çınlaması olan kişilerde bu hayalet sesler genellikle birkaç hafta veya ay boyunca devam eder.
Peki kulak çınlamasına ne sebep olur, semptomları yönetmenin yolları var mı?
İşitme cihazları üreten bir şirket olan HearUSA'nın lisanslı odyologu Sabrina Lee, kulak çınlamasını tetikleyen faktörlerin farklı olduğunu ancak şaşırtıcı olmayan bir şekilde gürültüye maruz kalmanın büyük bir risk faktörü olduğunu söyledi. Örneğin, bu durumun düzenli olarak yüksek sesli müzik etkinliklerine katılan kişilerde ve patlama gibi tek seferlik ani bir gürültü yaşayan kişilerde daha yaygın olduğunu belirtti.
Lee, araştırmacıların vücutta hangi değişikliklerin kulak çınlamasına yol açtığı konusunda tam olarak emin olmadıklarını söyledi. Suçlunun genellikle beyin olduğuna inanıyor çünkü kulak çınlaması olan kişilerde kulaklar nadiren arıza belirtileri gösteriyor ve bu durum, aksi takdirde mükemmel işiten kişilerde de ortaya çıkabiliyor. Bazı araştırmalar, kulak çınlamasının, standart testlerde tespit edilemeyen ve beyni nöronların aktivitesini artırarak telafi etmeye yönlendiren hafif işitme kaybından kaynaklanabileceğini öne sürüyor.
Bununla birlikte, tespit edilebilir işitme kaybı sıklıkla kulak çınlaması ile bağlantılıdır ve bazı kişilerde kulaktaki fiziksel değişiklikler hayalet seslerle ilişkilidir. Bu değişiklikler arasında gömülü kulak kiri ve iç kulakta dengeyi ve işitmeyi etkileyen sıvı birikmesi olan Ménière hastalığı yer alır.
Ayrıca iç kulakta bulunan ve sesi algılayan "tüy hücreleri" zamanla aşınarak işitme duyusunu azaltabilir. Lee, "Sinirlere ve beyne daha önce olduğu gibi sinyal gönderemiyorlar" dedi. Daha hafif işitme kaybında olduğu gibi beyin, kulaktaki bu duyusal nöronlardan ses girdisi almayı bekler ve bunu almadığında hayalet sinyaller üreterek bunu telafi edebilir.
Kulak çınlaması ne kadar yaygındır ve nasıl teşhis edilir?
Yetişkinlerin yaklaşık %14'ü hayatlarının bir noktasında kulak çınlaması yaşamaktadır. Bazı kişilerde semptomlar zamanla iyileşebilir veya ortadan kaybolabilir, ancak bazılarında semptomlar devam eder.
Çoğunlukla kulakta çınlamanın tespit edilebilir bir belirtisi yoktur, bu nedenle tanı, hastanın tarif ettiği semptomlara dayanılarak konulur. Ancak doktorlar hala sıklıkla kulak çınlamasının, işitme kaybıyla ilişkili kulak veya beyindeki fiziksel değişikliklerle bağlantılı olup olmadığını inceliyor. Hastaların kulaklık aracılığıyla farklı frekanslardaki sesleri algılayıp algılamadıklarını bildirdikleri bir işitme testi yapabilirler veya saç hücrelerinin normal davranıp davranmadığını belirlemek için kulaktan geçen ses emisyonlarını ölçebilirler.
Kulak çınlaması için denenmiş doğru tedaviler nelerdir?
Tinnitus'un tedavisi yoktur, ancak insanların bu durumla başa çıkmasına yardımcı olacak çeşitli terapiler mevcuttur. Lee, hastalara "kulak çınlamasını ortadan kaldırmaya çalışmıyoruz, ancak arka planda kalmasını istiyoruz" diye hatırlatıyor.
Tedavilerden biri, insanların davranış veya ruh halinde değişiklikler meydana getirmek için yararsız düşünce kalıplarına meydan okuduğu bir terapi türü olan bilişsel davranışçı terapidir (CBT). Tinnitusta BDT insanların durum hakkında daha olumlu düşünmesine ve bununla başa çıkmak için stratejiler geliştirmesine yardımcı olabilir.
Tinnitus genellikle insanların uykuya dalmaya çalıştığı zamanlar gibi tam sessizlikte en çok fark edilir, bu nedenle ses terapisi insanların başa çıkmalarına yardımcı olabilir. Ses terapisi, kulak çınlamasını maskeleyen gürültüyü veya ortam seslerini dinlemeyi içerir. Tıpkı sessiz bir odada saatin tik taklarının duyulup kalabalık bir stadyumda duyulmaması gibi, çalan sesler de bazen rahatsız edici hayalet sesleri bastırabilir.
Hangi kulak çınlaması tedavileri işe yaramıyor?
Lee, internette bulduğunuz tüm kulak çınlaması tedavilerinin meşru olmadığı konusunda uyardı.
"Günlük hayatımı TikTok'ta yaşıyorum ve orada gördüğüm şeylerin miktarı inanılmaz" dedi. Kulak çınlaması için satılan reçetesiz kulak damlaları hiçbir bilimsel desteği olmayan sahte çarelerden biridir.
"Beyinde çok fazla kulak çınlaması var gibi görünüyor ve kulağınıza bir kulak damlası koyduğunuzda, o sıvı yalnızca kulak zarınıza kadar gidebilir. Beyin sistemine kadar ulaşmıyor ve dolayısıyla bu kulak damlaları gerçekten önemli bir değişiklik yapmıyor." diye açıkladı.
İnsanlar ayrıca kulağın hemen arkasındaki büyük kemik olan mastoid kemiğe tekrar tekrar vurmayı denediler. Lee, bunun hayalet sesleri geçici olarak maskeleyebileceğini, ancak dokunma sona erdiğinde getirdiği rahatlamanın kaybolduğunu söyledi.
"Birçok insanın tüm bunların işe yarayabileceğini söyleyen bağımsız raporları olacak ve bunun nedeninin de kulak çınlamasının çok subjektif olmasıdır. İnsanların bu teknikleri kullanırken rahatladıklarını bildirmelerinin sayısız nedeni var: Plasebo etkisi insanları iyileştiklerine, aynı zamanda BDT veya ses terapisi alıyor olabileceklerine veya kulak çınlamalarının doğal olarak geçebileceğine ikna edebilir" dedi.
Lee, resmi klinik deneylerin bu durum için daha etkili tedavileri belirleyeceğini umuyor. "Çınlama dünyası yeniliğe sonuna kadar açık. Çınlama sorunu olan insanlara yardım etmek için ortaya çıkabilecek daha tonlarca şey olduğunu düşünüyorum; sadece araştırmanın bu noktaya ulaşması gerekiyor." dedi.