Bayramın ilk günü piyasayı canlandırabilmek ve esnafa birçok konuda can suyu olabilmesi amacıyla açıklanan KDV indirimleri gerek esnaf gerekse de vatandaş tarafından büyük bir coşkuyla karşılandı gibi duruyor.
Uzun zamandır toplum tarafından bu konuda ciddi bir beklenti oluşmaya başlamış ve pandemi sebebiyle de ciddi gelir kaybı yaşayan çevrelere 2020 nin yıl sonuna kadar uygulanacağı açıklanan indirimler teşvik bağlamında bir destek paketi gibi olmuştur.
Yolcu taşımacılığından motosiklet bakım onarımına, konaklamadan kültürel faaliyetlere kadar birçok alanda katma değer vergisi yüzde 18 den yüzde 8 e ve yüzde 8 den yüzde 1 e kadar indirilmiştir.
Sektörel bazda bakıldığında indirimler şu şekilde uygulanacaktır: İş yerlerinde uygulanan kira stopajında katma değer vergisi indirimi yüzde 20 den yüzde 10 a, konaklama, yeme-içme, tiyatro, sinema, müze ve ören yerleri giriş ücreti gibi kültürel faaliyetlerde yüzde 8 den yüzde 1 e, konut temizlik ve bakım onarımı, küçük ev aletleri bakım onarımı, düğün ve nikah organizasyonlarında, yolcu taşımacılığında, otomotiv, bisiklet, motosiklet bakım onarımı, tamir, kuru temizleme ve terzilikte ise yüzde 18 den yüzde 8 e düşürülmüştür.
Her sektörün kendine göre problemleri ve çalışma şartları olduğu gerçeğinden hareket ettiğimizde 5 ay boyunca uygulanacak indirimlerin hangi sektöre ne kadar yansıyacağını zaman içerisinde görmüş olacağız.
Fakat bugünden şunu söylemek mümkündür; indirim öncesinde vatandaş lokantaya gittiğinde 7 TL ye içtiği çorbayı indirim sonrasında 6.5 TL ye içemiyorsa, 100 TL ye aldığı otobüs biletini 90 TL ye alamıyorsa veya 300 TL ye uçakla gittiği bir lokasyona 250 TL ye gidemiyorsa bu vergi indirimleri vatandaşa yansımamıştır ve amacına hizmet edememiştir.
Burada denetim mekanizmasının iyi işlemesinden bahsediyorum şayet bu mekanizma iyi işletilemezse fiyatlarda istenilen geri gelişler ortaya çıkmamış olur ki amaç dışı bir durum karşımızda dağ gibi durur.
Diğer taraftan vergi indirimleri fiyata yansımadığında sektörlerin pandemi öncesi cirolara çıkma olasılığı da tamamen ortadan kalkmış olacaktır.
Ayrıca indirimlerin tüm sektörlerde uygulanması gerekmektedir ki alınacak sonuç daha kapsamlı olsun.
Örneğin kimya sektöründe herhangi bir indirim söz konusu değildir ama bu sektörde de diğer katma değer vergisi yüzde 18 uygulanan sektörlerde olduğu gibi verginin yüzde 8 e indirilmesi durumunda cirolar dolayısıyla da istihdam ciddi anlamda yükselecektir.
Vergi indirimlerinin olduğu sektörlerde ki beklenti yönünde bu indirimler ciddi bir can suyu olabilecek niteliktedir ama denetim mekanizması iyi uygulanırsa.
Can suyu vesilesiyle de sadece yeme – içme sektöründe ciroların yüzde 25 ila yüzde 35 oranında artması ve istihdam anlamında da pandemi öncesi istihdam rakamlarına ulaşılması hedeflenmektedir.
Bunların yanında rekabet üst seviyelere çıkacak, güçlü rakiplerin ortaya çıkmasıyla birçok sektörde güçlü yeni şirketler alana inecek, haksız rekabet ortadan kalkmaya başlayacak ve kayıt dışı üretimin sonu gelecektir.
Dilemediğimiz ve istemediğimiz pandemi de ikinci dalga olasılığında ise vergi indirimlerinin tüm sektörleri kapsayacak derecede uzatılması can suyunun devamı niteliğinde olmasından ötürü piyasa tarafından beklenilen bir hareket olacaktır.