DEMET İLCE / MUHABİR
Kar tanelerinin nasıl benzersiz şekiller aldığı veya karın neden beyaz olduğu gibi kar bilimiyle ilgili pek çok şey iyi belgelenmiş olsa da, çok az bilim insanı karın üzerinde yürüdüğümüzde neden bir gıcırtı çıkardığına cevap vermeye çalıştı.
Çıtırtının nedenini tam olarak anlamak için karın nasıl oluştuğunu bilmek önemlidir. Karın yağması için havada nemin olması ve atmosfer sıcaklığının donma seviyesinde veya altında olması gerekir; esasen 32 Fahrenheit (0 santigrat derece). Kar, su damlacıklarının toz veya polen zerresi gibi bir parçacığın üzerinde donması sonucu oluşur. Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi'ne göre genel olarak, zemin sıcaklığı en az 41 F (5 C) ise kar yere yapışmaya başlayacak, aksi takdirde kar taneleri erimeye başlayacak.
Yeri yeterince kar kapladığında, işte o zaman sihir gerçekleşir ve her adımda bir gıcırtı senfonisi ortaya çıkar.
Peki sesin nedeni nedir?
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde malzeme işleme profesörü W. Craig Carter, "Çok küçük ölçekte, aynı anda bozulan pek çok şey var" dedi.
Carter'ın gıcırtı hipotezi, süreci bir kişinin parmak ucunu tarağın dişleri üzerinde gezdirmesine benzetiyor.
Carter, "Şimdi bir tarağın dişlerinden çok daha küçük şeyleri (kar kristalleri gibi) aldığınızı hayal edin ve bunlardan belki de binlercesinin aynı anda kırıldığını düşünün," dedi.
Karın karmaşık mimarisi, üzerine basıldığında çıkan seste önemli bir faktördür.
"Gerekli olan, kar tanelerinin bir araya gelmesi ve birbirine değmesidir; bu, dondurucudaki buz küplerine benzer. Onları bir buz kabının içinde bırakırsanız birbirlerine yapışmaya başlarlar ve bu yapışmaya sinterleme adı verilen bir şeydir." dedi.
Sinterleme, buz kristalleri arasında buzlu "boyunlar" büyüdükçe, bunları kalın bir kolye gibi birbirine bağlayarak gerçekleşir.
Şöyle ekledi:
"Bence bunlar bir araya geliyor ve biraz sinterleniyorlar - ya da birbirlerine yapışıyorlar - ve böylece kara bastığınızda, bu boyunların bir kısmını kırıyorsunuz.”
Carter sıcaklığın da rol oynadığını düşünüyor.
"Sıcaklık donma noktasının hemen altına düştüğünde, buz kristalleri sıvıya benzer bir şeyle kaplanır ve kolayca kayarlar. Hiçbir şey duymayacaksınız çünkü parçacıklar o kadar kaygan ki hiçbir şey kırılmayacak" dedi.
Ancak koşullar soğudukça ve sinterleme meydana geldikçe çatlama olasılığı artar.
Carter ayakaltında çıtırdayan tek şeyin kar olmadığını söylüyor. Islak kumda da benzer bir olay meydana gelir.
Carter, "Aynı türde bir gıcırtı sesi var. Kum taneleri de birbirine aynı şekilde yapışacaktır ve bunun nedeni silikanın suda çok az çözünür olmasıdır, yani iki tane (tane) birbirine zar zor dokunduğunda, bu, bu yapışmaların oluşması için çok iyi bir noktadır." dedi.