Türk Medeni Kanununda Tedbir, iştirak, yoksulluk ve yardım nafakası olmak üzere dört çeşit nafaka düzenlenmiştir. Daha önceki yazılarımızda yardım ve yoksulluk nafakaları konu edilmişti. Bugün ise iştirak nafakasını kısaca izah etmeye çalışacağız.
İştirak nafakası, TMK 182/2. maddesi gereğince, velâyeti kendisine verilmeyen eşin, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılımının sağlanması amacı ile, hakim tarafından, çocuk yararına hükmedilen nafaka türüdür.
Medeni kanunda yer alan düzenlemede, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlâk bakımından yararlarının göz önünde bulundurulacağı ifade edilmiştir. Bu anlamda, yoksulluk nafakasından farklı olarak, bu nafaka türünde tarafların kusur durumuna bakılmaksızın, çocuğun velayeti kendisine verilmeyen eşin, müşterek çocuğun, eğitim, bakım, barınma ve sağlık gibi giderlerine gücü oranında katılımını sağlamak amaçlanmıştır.
İŞTİRAK NAFAKASI NE ZAMAN TALEP EDİLEBİLİR?
İştirak nafakası boşanma davası ile beraber talep edilebileceği gibi, boşanma davasından sonra da aile mahkemesine açılacak müstakil bir dava ile de talep edilebilecektir. Bunun dışında ayrılık ve evliliğin butlanının talep edildiği davalarda da iştirak nafakası talep edilebilecektir.
İŞTİRAK NAFAKASINI KİMLER TALEP EDEBİLİR?
Kimlerin iştirak nafakası talep edebileceği TMK’nın 329. Maddesinde düzenlenmiş olup, buna göre;
Küçüğe fiilen bakan ana veya baba
Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçük için atanan kayyım veya vasi
- Ayırt etme gücüne sahip olan çocuğun kendisi iştirak nafakası talep edebileceklerdir.
NAFAKA MİKTARI NEYE GÖRE BELİRLENİR?
TMK 330. Maddesine göre, nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ile ana ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri dikkate alınarak belirlenir. Nafaka miktarının belirlenmesinde çocuğun gelirleri de göz önünde bulundurulur.
Yine TMK’nın 182/3. Maddesine göre hakim, istem halinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen nafakanın, gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda arttırılacağına da karar verebilir. Mahkeme tarafından böyle bir artış oranının kararlaştırılmamış olması durumunda, değişen şartları ileri sürerek nafakanın arttırılması talep edilebilir.
İŞTİRAK NAFAKASI NE ZAMAN SONA ERER?
Ana ve babanın bakım borcu, çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. (TMK 328/1 ) Bu hüküm gereğince iştirak nafakası çocuğun ergin olduğu ya da yasa gereği ergin kılındığı durumlarda sona erer. Her ne kadar TMK 328/2. Maddesinde, “Çocuk ergin olduğu halde eğitimi devam ediyorsa, ana ve baba durum ve koşullara göre kendilerinden beklenebilecek ölçüde olmak üzere, eğitimi sona erinceye kadar çocuğa bakmakla yükümlüdürler.” Hükmü yer alsa da, bu durumda ödenecek nafaka, iştirak nafakası değil, yardım nafakası olacaktır.
İSTİRAK NAFAKASINI ÖDEMEMENİN YAPTIRIMI
Nafaka alacağının icraya konulmasına rağmen, nafaka borçlusu tarafından ödenmemesi durumunda, nafaka alacaklısının şikayeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. (İİK 344/1)