İran, Ukrayna yolcu uçağını düşürdüğünü kabul etti.
ABD-İran gerginliğinde gelinen aşamada İran açısından durum hiç parlak değil.
Süreci yönetme şeklinde, var olan köklü devlet imajını sarsan bir başarısızlık var.
Kasım Süleymani’nin öldürülmesine verdiği cevap çok göstermelik oldu. Sonrasında sivil yolcu uçağını vurmuş olması İran’ı haklıyken haksız pozisyona düşürdü.
İki devlet arasında yaşanan gelişmelerden hafızalarda kalacak olan şu; ABD, İran’ın en önemli komutanını ortadan kaldırdı. İran ise 22 füze fırlattı. ABD üslerinde askeri veya sivil hiçbir can kaybı yok. Fırlatılan füzelerden sadece bir tanesi nedeniyle ise 176 sivil hayatını kaybetti.
İRAN VE ULUSLARARASI ARENA
Olayın muhataplarına baktığımızda pek çok ülke gündeme geliyor. Yolcular arasında İran, Ukrayna, Kanada, İsveç, Almanya, İngiltere ve Afganistan var. Bu ülkeler İran’a yönelik tazminattan yaptırıma pek çok talepte bulunacaklardır. Uluslararası arenada İran’ın durumu çok sıkıntılı pozisyona evrilmiştir. İran’ı çok sıkıştıracaklar, çok yoracaklar…
İRAN’IN OLAYI KABULLENME SÜRECİ
İran sürecin bu noktalara geleceğinin farkındaydı.
O yüzden önce kabullenmedi. Kara kutunun zarar gördüğünü ve çözümlenmesinin zaman alacağını söyledi.
Ardından Kanada, İngiltere ve ABD’den olayın İran tarafından yapıldığına dair görüşler resmi ağızlardan ifade edilmeye başlayınca, İran konunun üstünü örtemeyeceğini anladı ve kabul etti, kabul etmek zorunda kaldı.
İRAN UÇAĞI NEDEN VURDU?
İran’ın açıklamasında yolcu uçağının “hassas askeri bir noktanın” üzerinden geçerken “insani hata” sonucu hava savunma sistemi tarafından yanlışlıkla düşürüldüğü bildirildi. Bu “yanlışlıkla” ifadesinin doğruluğu çok tartışılır.
İran askeri hedeflerle, sivil hedefleri birbirinden ayıramayacak acizlikte midir?
İran, uçaktaki bir veya birkaç kişiyi ortadan kaldırmak için bu girişimde bulunmuş olabilir ki böyleyse insanlık dışı bir yönteme başvurmuştur. “Yahu, ABD hedefindeki kişileri öldürmek için sahada sayısız masum insanı öldürüyor” diyebilirsiniz. Bu bir bahane olamaz ve İran’ın yaptığını meşrulaştırmaz. Savaşta her millet kendi medeniyet değerlerini uygular. ABD bunu yapar ve yapacaktır da… Peki, Müslümanların savaş hukuku nedir? Biz ona bakalım.
Uçağın vurulma nedenini belki de hiç öğrenemeyeceğiz fakat ortada bir beceriksizlik ve yüze-göze bulaştırma hali var.
İran’ın uçağı vurma nedenleri arasında tehdidi savuşturmak için panik haliyle yapılmış bir hamle de akla gelebilir. İran’ı bu psikolojiye sokan şartlar, sonucuna bakıldığında amacına ulaşmış görünüyor. Bugün uçağı konuşuyoruz ve daha çok konuşacağız, emin olun. Dolayısıyla ABD hamlesini yapıyor ve geriye kalan enkazda İran’ın kabahati dünyada gündem oluyor. İşte operasyon, işte algı… Günümüz savaş koşullarındaki satranç tam da böyle bir şey.
İran sivilleri öldürerek büyük hata yaptı. Bedelini de maddi ve manevi her neyse ödeyecek.