İlk emri “oku” olan Efendimiz’in (s.a.v.) yolundan gelmeye çalışan, onun emir ve yasaklarını insanlara öğretmeye çalışan bir toplum olarak acaba bizler ilmin önemini biliyor muyuz? İlmin bize getirisi ne olacaktır? Biraz bunlardan bahsetmek isterim…
Allahu Teala Kur’an-ı Kerim’de; “Bilmiyorsanız, zikir ehline (ilim ehline, alimlere) sorun” (Enbiya-7) buyurmuştur. Bir hadisi şerifte ise Efendimiz (s.a.v.); “İlim öğrenmek, kadın-erkek her Müslümana farzdır.” (Beyhaki) buyurmuştur.
İlim, cennete giden bir yol, yalnızlıkta ise insanın sırdaşıdır. İlim ahirette kurtuluş ve dünyada diriliş kaynağımızdır. İnsanı, diğer varlıklardan ayıran aklı kullanmadır. İnsan için hayâdır. Hazreti Ali (r.a.) şöyle buyurmaktadır; “İlim, maldan hayırlıdır. Çünkü malı sen korursun; fakat ilim seni korur. Mal harcamakla azalır, ilim ise sarf etmekle çoğalır.” İmam Gazali Hazretleri; “İnsanın diğer mahlukattan üstünlüğü ilmi iledir, güç ve kuvvetiyle değildir. Çünkü deve insandan kuvvetlidir. İrilik bakımından da değildir. Çünkü fil insandan çok iridir. Cesaret bakımından da değildir. Çünkü Arslan insandan daha cesurdur. Çok yemesiyle de değildir. Çünkü mandanın karnı, insanın midesinden daha büyüktür. Şu halde ilim çok üstün bir vasıftır” buyurmaktadır. Yemek ve içmekten kesilen hasta, ölmeye mahkum olduğu gibi, ilim ve hikmetten mahrum bir kalp de ölüme mahkumdur. İlim öğrenmek ve öğretmek çok mühimdir. Nitekim ilmin olduğu yerde Müslümanlık vardır. Müslümanın olduğu yerde ise Allah’ın izni ile adalet vardır. Efendimiz (s.a.v.) bir hadisi şerifinde; “İlim bulunan yerde Müslümanlık vardır. İlim bulunmayan yerde Müslümanlık kalmaz” buyurmuştur.
Ölmemek için, yiyip içmek gerektiği gibi, kâfirlere aldanmamak, dinden çıkmamak için de, dinini, imanını bir Müslümanın öğrenmesi gerekir. Tabi bu ilmi insan öğrenirken nelere dikkat etmesi gerekir? İmam Gazali Hazretleri;“İlim talebesinin bazı vazifeleri şunlardır: Kalbini bütün fena hallerden temizlemelidir, bütün gücünü ilme bağlamalı ona sarılmalıdır, ilmiyle kibirlenmemelidir, faydalı ilimleri öğrenmeye çalışmalıdır, zorluklara karşı sabırla göğüs germelidir. İnsanın ilimden istifade edebilmesi için ise, önce niyetini düzeltmeli, cahillikten kurtulmayı düşünmelidir, insanlara faydalı olmayı düşünmelidir, öğrendikleri ile amel etmeye çalışmalıdır, İlim öğrenmekten maksat Allah’u Teâlâ’nın rızasını talep olmalıdır, üstüne vazife olmayan işlerden uzak durmalıdır, ilim talebesi, herkes ile iyi geçinmelidir, çok edepli olmalıdır” buyurmuştur.
Kısaca ilmin önemini özetlemek gerekirse, Bir Müslüman dinini, namusunu, fikrini dış güçlere karşı koruya bilmesi için ilim öğrenmesi bu yolda daha ileriye yönelik ilmi çalışmalar yapabilmesi için ilim öğrenmesi, ilmi doğru kanallardan öğrenebilmesi içinde bir medrese kapısına dayanıp, o medresenin büyük hocalarından ilim öğrenmesi gerekmektedir.
İlim, diriliştir.