Mısır tarihinde demokratik yollarla halkın seçtiği ilk Cumhurbaşkanı olan ve bir yıl sonra askeri darbeyle görevinden uzaklaştırılarak, hapse atılan Mursi hakkında bugün cunta mahkemesinin idam kararı vermesi bekleniyor.
Mısır’ın tarihinde demokratik yollarla halkın seçtiği ilk Cumhurbaşkanı olan Mursi, göreve geldikten bir yıl sonra askeri darbeyle görevinden uzaklaştırıldı ve kanıtı olmayan suçlarla hapse atıldı. Bir taraftan Mısır’ın hayat hikayesi ile aynı olan Mursi’nin hayat hikayesindeki dikkat çekici ayrıntılar Mısır’ı anlamak için de önemli ip uçları barındıryor.
Tam adı Muhammed Mursi İsa el Eyyat olan Mısır’ın halk tarafından seçilen ilk Cumhurbaşkanı Mursi, 8 Ağustos 1951 tarihinde, Şarkiye’de doğdu.
Mursi, Kahire Üniversitesi’nde mühendislik okudu, 1982 yılında ABD’de Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde mühendislik doktorası yaptı. Northridge Kaliforniya Eyalet Üniversitesi’nde 1985 yılında doçent olan Mursi, Mısır’a dönerek Zagazig Üniversitesi’nde akademik çalışmalar yapmaya başladı.
Muhammed Mursi’nin siyasi hayatının başladığı 2000’ler aynı zamanda Mısır’ın siyasi hayatında büyük değişim sürecinin başladığı yıllar. Muhammed Mursi’nin cumhurbaşkanlığına giden siyasi hayatı 2000 yılında İhvan-ı Müslimin (Müslüman Kardeşler) hareketine katılmasıyla başladı.
Siyasi yasaklı Müslüman Kardeşler, seçime katılamadıkları için Muhammed Mursi meclise bağımsız siyasetçi olarak girdi ve 5 sene milletvekilliği yaptı. Milletvekilliği sırasında Mısır’ın demokratikleşmesi için bir dizi mücadele yürütenMursi, diğer yandan Mübarek yönetiminin baskılarına karşı da mücadele etti. Mursi, 2011 yılında Hüsnü Mübarek’e karşı başlayan halk ayaklanmasına destek oldu ve demokratikleşme çalışmalarına katıldı.
Bosna’dan Eritre’ye hep mazlumların yanındaydı Mursi
Mursi, 1992 yılında Bosna katliamı yaşandığında Boşnaklara destek olmak için bu ülkeye giderek yardım çalışmalarına bizatihi katılmıştı. Mursi, bu davranışından dolayı Mısır istihbaratı tarafından bozgunculukla suçlandı.Daha sonraki yıllarda Eritre’ye, Sudan’a ve dünyanın diğer mazlum Müslümanlarına gösterdiği ilgi yüzünden Mübarek yönetimi, Mursi’yi “tehlikeli” olarak işaretledi.
Mısır’dan toplanan sivil yardımları götürmek için 2004 yılında Açe’dekitsunami felaketzedelerinin yanına gitmesi, Mübarek yanlısı medyayı rahatsız etmişti.”Bizim ülkemizde o kadar ihtiyaç sahibi varken parayı niye başkalarına taşıyorsun”eleştirilerinin aslında Mısır istihbaratının bir algı yönetimi olduğunu o dönemin istihbaratçıları 2014 yılında“biz yaptık” diye itiraf ettiklerinde Mursi hapishanedeydi.
‘Mısır istihbaratı Mursi’ye hep yalan söyledi’
Eski Mısır Genel İstihbarat Teşkilatı Vekili Servet Cevde, Mısır’ın ‘El Vatan’ gazetesine verdiği röportajda, “Mursi’ye bir kere bile olsun doğru bilgi vermedik. Teşkilat daha 90’lı yıllardan beri Mursi’yi‘vatan haini ’ olarak kabul ediyordu. İstihbarat olarak Mursi’ye doğru söyleyeceğimize yemin ettik, ama yemin istihbaratı bağlamaz. O yüzden o yemini unut ve peşinden iki rekât namaz kılıp Allah’tan affını dile’ diyerek Mursi’ye yalan söyledik onu hep yanlış bilgilendirdik’ diye itiraf etmişti.”
Mısır tarihine geçen seçilmiş ilk cumhurbaşkanı
Hüsnü Mübarek’in devrildiği 2011 yılındaki ayaklanmaya muhalif olarak destek veren Mursi, daha sonra Müslüman Kardeşler’in kurduğu Hürriyet ve Adalet Partisi’nin başkanı seçildi.2012 Mısır Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Müslüman Kardeşler’in aday gösterdiği Hayrat Şatır’ın adaylığı düşünce, yerine Muhammed Mursi seçildi.
Seçimlerin ikinci turunda da oyların yüzde 51.73’ünü alan Mursi, Mısır’ın 5’inci, ülkenin ise ilk seçilmiş Cumhurbaşkanı olarak tarihe geçti. Mursi’nin Cumhurbaşkanı seçilmesinin yıl dönümü olan 30 Haziran’da eylemler başladı, 3 Temmuz’daise Mısır ordusu yönetime el koydu. Mursi ise darbeyi kabul etmediğini açıkladıve darbeye direnme çağrısı yaptı. Darbe sonrasında Muhammed Mursi’nin gözaltına alındığı açıklandı. Mursi halen tutuklu olarak yargılanıyor.
Dün Mısır mahkemesinin darbe karşıtı 22 kişiye idam cezası vermesiyle yeniden gündeme gelen Mısır askeri darbesinin bugün görülecek Mursi davasında da idam kararı vermesi bekleniyor.
Mısır yasalarına göre, idam dosyaları karara bağlanmadan önce devlet müftüsüne sevk ediliyor. Müftünün görüşü alındıktan sonra mahkeme nihai kararını veriyor.
Mısır’da Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin askeri darbeyle görevinden uzaklaştırıldığı 3 Temmuz 2013’ten beri 471 darbe karşıtı hakkında idam cezası verildi, bir kişinin cezası ise infaz edildi.
Erem Şentürk / İSTANBU