Türkiye'de 13 milyondan fazla işçi 1 milyonun üzerinde ise işveren bulunuyor. İşverenler ile işçiler arasında zaman zaman birtakım problemler yaşanabiliyor. Bu sorunların dayanılmaz bir hal aldığı ve işverenden kaynaklandığı durumlarda işçiler iş sözleşmelerini haklı nedenle feshedebiliyor. Peki, haklı sebeple iş sözleşmesini fesheden işçiler, işsizlik maaşı alabilir mi? Bugün yazımızda bu sorunun cevabını vermeye çalışacağız.
İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetme hakkı 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde düzenlenmiştir. Hükme göre; süresi belirli olsun veya olmasın işçi, “sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve zorlayıcı sebeplerin varlığı” halinde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir. Bu sebeplerin varlığı halinde işçi iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir. Peki bir işçi, iş akdini haklı nedenle feshetmesi sonucunda o işçi işsizlik maaşı alabilir mi?
İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi ile işçi, işsizlik maaşı ödeneği alabilme hakkına da sahip olur. İş Kanunu’nun 24. maddesine göre işçi tarafından haklı sebeplerle iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde, işçi kıdem tazminatı hak alacağına sahip olacağı gibi, işsizlik maaşı ödeneği hakkı da kazanacaktır.
Ancak diğer bir hal olan ve işverenin haklı nedenle feshi halini düzenleyen İş Kanunu’nun 25. maddesinde ise işverenin, işçinin iş sözleşmesini haklı nedenlerle feshetmesi halinde, işçi İş Kanunu’nda gösterilen iş güvencelerinden faydalanamaz. İş Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenen işverenin haklı nedenle feshi halinde iş sözleşmesi haklı sebeplerle feshedilen işçinin işsizlik maaşı alabilmesi mümkün değildir.
İşsizlik maaşı nasıl alınır?
Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalan işçiler, hizmet ilişkisinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olmak ve hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak şartı ile işsizlik maaşı alabilirler. İşçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde en yakın İŞKUR’a giderek ya da elektronik ortamda başvurması gerekir. İşçinin işten ayrıldıktan 30 günlük sürenin geçmesinden sonra İŞKUR’a işsizlik maaşı başvurusu yapması halinde işçi, işsizlik maaşı almaya yine hak kazanacaktır. Ancak işçinin işten ayrıldığı tarihten itibaren 30 günlük işsizlik maaşı başvuru süresini geçirdiği her gün, işsizlik maaşı alacağı günlerden düşülür.
Son olarak fazla mesailerin ödenmemesi, ücretin elden ödenmesi, SGK primlerinin eksik ödenmesi ve bu gibi sebeplerle iş akdinin haklı fesih sebebiyle işçi tarafından feshedilmesi halinde işçi, istifa etse bile, işçinin iş sözleşmesini haklı fesih sebebi ile sona erdirmiş olmasından dolayı işçi, işsizlik maaşına hak kazanır. İstifa nedeniyle işten “kanunda sayılan haklı sebeplerle” ayrılmak işsizlik maaşının alınmasına da engel değildir.