Resmi temaslarda bulunmak üzere Pakistan’ın başkenti İslamabad’a giden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, iki günlük ziyaretinin bugünkü bölümü daha yoğun başladı. Sabah saatlerinde Pakistan Parlamentosunda gerçekleştirilen Ulusal Meclis oturumuna katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha sonra ve Senato ortak oturumuna ardından da Türkiye-Pakistan İş Forumu’na katılacak.
HAN İLE BAŞ BAŞA GÖRÜŞECEK
Erdoğan Pakistan ziyaretinin son bölümünde ise Pakistan Başbakanı İmran Han ile Başbakanlık Konutu’nda baş başa görüşme yapacak. Erdoğan ile Han baş başa görüşmede, iki ülke ilişkilerinin yanı sıra mülteci meselesini, FETÖ ile mücadele, İslam karşıtlığı mücadele başlıklarını ele alacak. Ancak ziyaretin en önemli ayağını Keşmir sorunu ve bu soruna yönelik mesajlar oluşturacak.
BM’DEKİ KEŞMİR MESAJI BÜYÜK SES GETİRMİŞTİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Eylül 2019’da düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) toplantısında yaptığı konuşmada Keşmir sorununu gündeme taşımıştı. Erdoğan, Güney Asya’nın istikrarı ve refahı Keşmir’den ayrı tutulamayacağını bilirtirmiş, BM Güvenlik Konseyi kararlarına rağmen 8 milyon Keşmirlinin hala kuşatma altında olduğunu vurgulayarak, Keşmir meselesinin adalet ve çatışma yerine eşitlik temelinde diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini dile getirmişti. Pakistan Başbakanı İmran Han da, konuşmasında Keşmir sorununa yer verdiği için Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür etti.
Erdoğan, Pakistan Meclisi’ndeki konuşmasında ise Pakistan halkına seslenerek “Kurtuluş Savaşı’na gönderdiğiniz yardımları unutmayacağız. Dün Çanakkale bugün Keşmir. Bizim için Keşmir odur, o olacaktır” ifadelerini kullandı.
Peki Keşmir nerededir? Keşmir sorunu ya da Keşmir meselesi nedir? İşte yanıtları:
KEŞMİR NEREDE?
Pakistan ile Hindistan, paylaşılamayan Cammu Keşmir toprakları için savaşın sık sık savaşın eşiğine gelmesiyle biliniyor. Güney Asya’da yer alan ve Pakistan, Hindistan ve Çin’e yakın bir bölge yer alıyor.
KEŞMİR SORUNU NEDİR?
Keşmir sorunu, İngiliz sömürgesinden kurtulan Hint Yarımadası’nda Pakistan ve Hindistan’ın iki ayrı ülke olarak sarısıyla 14 Ağustos ve 15 Ağustos 1947’debağımsızlıklarını ilan etmesiyle başladı. Cammu Keşmir o tarihten beri Hindistan ile Pakistan arasında paylaşılamıyor.
Aslında sorunun temelinde İngilizlerin, bölgenin demografik ve coğrafi yapısını gözetmeksizin iki ülkenin sınırlarını çizmesi yatıyor. Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu bölgeler Pakistan’a, Hinduların yoğun yaşadığı yerler ise Hindistan’a bırakıldı.
PRENS HALKI HİÇE SAYDI
Nüfusunun yaklaşık yüzde 90’ı Müslüman olan Keşmir’in hangi ülkeye katılacağına Keşmir halkı tarafından karar verilmesi istendi. Bu karar, Pakistan ile Hindistan arasında yaşanan dört savaştan üçüne yol açan Keşmir sorunun başlamasına neden oldu. Keşmir halkı 1947’de Pakistan’a katılmaktan yana tavır alsa da dönemin Keşmir Prensi Maharaja Hari Singh, bölgenin Hindistan’a bağlanmasına karar verdi. Maharaja’nın bu kararına tepki gösteren Keşmirliler, prense karşı isyan başlattı. Pakistan’dan Keşmir’e gelen mücahitler de isyana destek verdi.
BAĞIMSIZLIKTAN 2 AY SONRA SAVAŞ
Artan protestolar nedeniyle kontrolü kaybeden Maharaja, isyanı bastırmak için Hindistan’dan yardım istedi. Bunun üzerine Yeni Delhi yönetimi isyanı bastırmak için askerleriyle bölgeyi işgal etti. Pakistan ordusu da Keşmir’e asker gönderince iki ülke arasındaki ilk savaş, 22 Ekim 1947’de patlak verdi. Savaş, Birleşmiş Milletler’in (BM) ara buluculuğunda 1 Ocak 1949’da imzalanan ateşkes anlaşmasıyla sona erdi.
HİNDİSTAN ATEŞKESE UYMADI
Anlaşmaya göre, iki ülke bölgedeki askerlerini çekecek ve Keşmir’in geleceğini BM gözetimindeki halkoylaması belirleyecekti. Ancak Hindistan, bu anlaşmaya uymayı reddederek Keşmir’den askerlerini çekmedi ve işgal ettiği bölgeleri “Cammu Keşmir” eyaleti adı altında kendisine bağladı. Cammu Keşmir, şu anda Hindistan’da Müslüman nüfusun çoğunlukta bulunduğu tek eyalet durumunda.
3 PARÇALI KEŞMİR
Pakistan ise kendi kontrolü altındaki Keşmir’e “Azad Keşmir (Bağımsız Keşmir)” ve “Gilgit Baltistan” olarak iki özerk bölge statüsü verdi. Şu anda Keşmir’in yüzde 45’i Hindistan, yüzde 35’i de Pakistan’ın kontrolünde bulunuyor. Bölgenin yüzde 20’sinde ise Çin hakimiyeti mevcut. Keşmir, Pakistan ile Hindistan arasında 1965 ve 1999 yıllarında iki savaşa daha yol açtı.
HİNDİSTAN ÇÖZÜMÜ TIKAYAN TARAF
BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) Keşmir’de bağımsız bir referandum yapılması kararına Hindistan’ın yanaşmaması Keşmir sorununun çözülmesinin önündeki en büyük engel olarak gösteriliyor. Hindistan yönetimi, 70 yıldır bölgedeki askeri gücüyle Keşmir halkının Hindistan’dan ayrılma isteğini baskılıyor.
Hint güvenlik güçlerinin Keşmir’deki sivil halka ve direnişçilere karşı uyguladığı şiddet zaman zaman uluslararası camianın gündemine geliyor.
ÖLÜM VE ZULÜM!
Keşmir’de uzun yıllardır devam eden ayrılık protestoları, Pakistanlı direnişçi Burhan Vani’nin 8 Haziran 2016’da Hint askerleri tarafından katledilmesinin ardından daha da arttı. Hindistan yönetimi, eyalet genelindeki protestoları bastırmak için şiddetin dozunu yükseltti. Haziran 2016’dan beri yaşanan gösterilerde Hint güvenlik güçleri 174 Keşmirli sivili öldürdü, 20 binden fazla kişi ise yaralandı. Keşmir’de son 30 yılda yaşanan olaylarda ise resmi verilere göre 94 bin 888 kişi hayatını kaybetti.