Mehmet Akif Çavdarlı - Diriliş Postası
Kaliforniya Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı, gezegenleri daha net ve ölçülebilir kriterlere göre tanımlayan yeni bir öneri sunuyor.
YENİ TANIMDA NELER VAR?
Jean-Luc Margot ve ekibinin The Planetary Science Journal’da yayımladığı yeni çalışma, gezegen tanımını önemli ölçüde değiştiriyor. Bu tanıma göre bir gezegen, şu kriterlere sahip olmalıdır:
- Bir veya daha fazla yıldız, kahverengi cüce ya da yıldız kalıntısının etrafında dönen,
- Kütlesi 10^23 kilogramdan fazla olan,
- Kütlesi 13 Jüpiter kütlesinden (2.5 × 10^28 kg) az olan gök cismi.
Yeni tanım, mevcut IAU tanımının bazı belirsizliklerini gidermeyi ve gezegenleri daha kapsamlı bir şekilde tanımlamayı amaçlıyor. Özellikle, gezegenlerin "belirli bir zaman ölçeğinde bir bölgeyi temizleme yeteneği"ne odaklanarak, yörünge temizliği konusundaki sorunları çözmeye çalışıyor. Ayrıca, bu tanım Güneş Sistemi dışındaki ötegezegenleri de kapsayacak şekilde genişletilmiş durumda.
PLÜTON'UN DURUMU NE OLACAK?
Yeni tanım Plüton’un gezegenlik durumunu değiştirmeyecek. Plüton'un kütlesi yaklaşık 1.31 × 10^22 kg olduğundan, bu yeni kriterler altında da gezegen olarak kabul edilmeyecek. Dr. Margot, "Plüton, keşfedilmeye değer bir gök cismi. Ancak, onu sekiz gezegenle aynı sınıfta değerlendirmek mantıklı değil," diyor.
GELECEK PERSPEKTİFİ
Yeni gezegen tanımının IAU tarafından kabul edilmesi için uzun bir süreç bulunuyor. Dr. Margot, önerilerini Ağustos 2024’te düzenlenecek IAU Genel Kurulu’nda sunacaklarını belirtiyor. Ancak, hemen bir uzlaşma beklenmemekte. Bunun yerine, konuyla ilgilenen kişileri belirleyip tartışmayı sürdürmeyi umuyorlar.
Bu çalışma, sadece Güneş Sistemi’ndeki gezegenleri değil, aynı zamanda artan sayıda keşfedilen ötegezegenleri de daha iyi tanımlamayı amaçlıyor. Şu ana kadar 5.690’dan fazla ötegezegen keşfedilmiş durumda ve bu sayı her geçen gün artıyor. Yeni tanım, çoklu yıldız sistemlerindeki gezegenleri ve olası uyduları (öteuydular) da daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.