Kültür Sanat

Tarih boyunca Türklerin kullandığı alfabeler

Dünyanın en eski topluluklardan biri olan Türkler tarih boyunca çeşitli alfabeler kullanmışlardır. İşte geçmişten günümüze Türkler'in kullandığı alfabeler...

10.03.2022 - 14:22

<p>Türkler, tarih sahnesinde görülmeye ilk başladığı günden bu yana 5 farklı alfabe kullanmıştır. Bunlar sırasıyla Köktürk, Uygur, Arap-İslâm, Kiril ve Latin alfabeleridir. </p>

<p><strong>KÖKTÜRK ALFABESİ</strong></p> <p>Türk tarihinde kullanılan ilk alfabe Köktürk alfabesidir. Zaman zaman Göktür ve Orhun/Orhon Alfabesi şeklinde de adlandırıldığını görmek mümkündür. </p>

<p>38 harften oluşan Köktürk alfabesinde 26 sessiz, 4 sesli, 8 de bileşik harf vardır. </p>

<p>Köktürk alfabesinde harfler sağdan sola doğru yazılır. Yazılan harflerin ayırt edilmesini kolaylaştırmak için kelimeler arasına iki nokta konulduğu görülür. </p>

<p>Bu alfabeyle yazılmış bilinen en eski yazı Orhun Yazıtları'dır.</p>

<p><strong>UYGUR ALFABESİ</strong></p> <p>Eski Soğd yazısından oluştuğu düşünülen Uygur alfabesinde toplamda 18 harf vardır. </p>

<p>Köktürk alfabesinde olduğu gibi sağdan sola doğru yazılır. </p>

<p>Uygurların Soğdlular'dan öğrendiği bu alfabenin Türkçe'nin yazımında yetersiz kaldığı düşünülmüştür. </p>

<p><strong>ARAP-İSLÂM ALFABESİ</strong></p> <p>Türkler'in Karahanlı döneminde İslamiyet'i kabul etmesiyle beraber kullanmaya başladığı alfabedir. </p>

<p>Bu nedenle Arap alfabesini kullanan ilk Türk topluluğunun Karahanlılar olduğu bilinmektedir. </p>

<p>En başta 28 harfli olarak kullanılan Arap alfabesine daha sonra Türkçe'ye uydurabilmek amacıyla farklı harfler de eklenmiştir. </p>

<p>Köktürk ve Uygur alfabelerinde olduğu Arap alfabesi de sağdan sola doğru yazılır.</p>

<p><strong>KİRİL ALFABESİ</strong></p> <p>Özellikle Sovyetler Dönemi'nde kullanılan Kiril alfabesi 38 harften meydana gelmektedir.</p>

<p>Daha önce bahsi geçen alfabelerin tersine soldan sağa doğru yazılmaktadır. </p>

<p><strong>LATİN ALFABESİ</strong></p> <p>Türk devletleri arasında ilk kez Azerbaycan Türkleri tarafından kullanılan Latin alfabesi, 1 Kasım 1928 tarihinde Harf İnkılâbı ile Türkiye'de de kullanılmaya başlanmıştır. </p>

<p>Latin alfabesi 21 ünsüz 8 ünlü olmak üzere toplam 29 harften oluşmaktadır. </p>