İklim değişikliğinin bitkilerdeki hastalıkları artırdığı ortaya çıktı

<p>6 farklı kıtadaki 5 bin 380 yabani bitki ve tarım bitkisinden alınmış viral patojenlerin analizlerinin referans alındığı çalışma, sıcaklık ve yağışlardaki değişimlerin bitkilerdeki hastalıkları artırdığını gösterdi.</p> <p>Çalışmada soğuk havaya adapte olmuş hayvan popülasyonlarının, sıcak havalarda daha çok hastalıklara yakalanırken, tam tersi şekilde sıcak havaya alışkın olan hayvanların da havanın soğuması durumunda daha fazla hastalandığı bilgisi paylaşılarak parazitlerin yapıları ve büyüklükleri sebebi ile bu hava değişimlerinden, üzerlerinde bulundukları canlılara göre daha az etkilendiği ve daha çabuk adapte olabildiği belirtildi.</p> <p>Daha soğuk iklimlere adapte olmuş bitki türlerinin sıcak havalarda daha fazla hastalık baskısı yaşayabileceğinin aktarıldığı çalışmada, buna karşılık sıcağa adapte olmuş bitkilerin ise daha soğuk havalarda daha fazla salgın yaşayabileceğinin tahmin edildiği bildirildi.</p>

<p><strong>"Termal uyumsuzluk" sorunun asıl kaynağı</strong></p> <p>Bunu "termal uyumsuzluk" olarak tanımlayan çalışmada, yaşanan durum sonucunda hava ve iklim değişikliğinden nispeten daha az etkilenen küçük parazitler ve bunları üzerlerinde bulunduran canlılar arasında olumsuz bir etkileşim yaşanabileceği öngörüldü.</p> <p>Sıcaklıklardaki değişimin yanı sıra, karbondioksit salımı, yağışlar gibi iklim değişikliğinin diğer etmenleri de bitki hastalıkları konusunda etkili olabileceğinin vurgulandığı çalışmada nem seviyesinin bitki hastalıkları üzerinde etkisinin olduğunun uzun zamandır bilindiği ve aşırı kuraklıklar ya da aşırı yağışlarda bitki hastalıklarının artabildiği bilgisi paylaşıldı. Çalışmada kuraklığın, bitkilerdeki psikolojik stresi artırması sonucu bitkilerin hastalıklı mikrop saldırısı karşısında daha savunmaz kaldığı, aşırı yağışların da belirli bitki parazitlerinin yayılımını artırdığının bilindiği hatırlatıldı.</p>

<p><strong>Yabani bitkiler tarım bitkilerine göre daha çok hasta olma potansiyeline sahip</strong></p> <p>İklim değişikliği kaynaklı hastalıkların görülme durumlarının tarım bitkilerinde farklılık gösterebildiğinin belirtildiği çalışmada bu duruma yol açan önemli noktalardan birinin çiftçilerin yeni iklime dayanıklı gen tiplerini seçebiliyorken yaban hayatında adaptasyonun genetik popülasyonlarla sınırlı olması gösterildi.</p> <p>Çalışmada aşırı hava olayları ve hastalık baskısının, tarımda sulama, ilaçlama gibi yöntemlerle çoğu zaman yatıştırılabildiği, yaban bitkileri için ise böyle bir şeyin söz konusu olmadığının altı çizildi. Bu sebeple yabani bitkilerin aksine, tarım bitkilerinin yeni iklim ve hava koşulları altında hastalığa karşı hassasiyetlerinin tam olarak ne olduğunun çalışma kapsamında öngörülemeyeceği aktarıldı.</p> <p>Araştırma için yapılan analizler sonucunda iklim ve hava durumu ile bitki hastalıkları arasında olumsuz bir etkileşim olduğu, iklim ve hava durumunun yabani bitkilere ve tarım bitkilerine etkisinin aynı olmadığı belirlendi.</p> <p><img /></p> <p>Buna göre iklim ve hava değişikliğinin, hastalıklar noktasında tarım bitkilerinde yabani bitkilere nazaran daha küçük çaplı etkileri olurken, yabani bitkiler üzerinde daha büyük ve olumsuz etkilere yol açıyor. Bu durum termal uyumsuzluğun yaban hayatına daha etkili olduğunu ortaya koyuyor.</p> <p></p> <p>Çalışmada yağışların da hastalığa yol açma noktasında tarım bitkilerine nazaran yaban bitkileri üzerinde daha etkili olduğu aktarılarak hastalık riskinin hastalığa neden olan kaynağa göre çeşitlilik gösterdiği belirtildi. Zararlı böceklerin yüksek seviyede hastalığa yol açarken virüsler ve ökaryotik parazitlerin orta seviyede, zararlı bakterilerin ise düşük seviyede hastalığa yol açtığı kaydedildi</p>

<p><strong>En çok tehlikede olan, ılıman kuşakta yer alan yabani bitkiler</strong></p> <p>Çalışmalar sonucu subtropikal kuşak ve kutup bölgesi arasındaki ılıman kuşakta yer alan ve daha çok soğuğa adapte olmaya yatkın yaban bitkilerinin ısınma sebebi ile ortaya çıkacak salgınlardan en çok etkilenenler olurken tropikal bölgelerdeki yaban bitkilerinin bu durumdan daha az etkilenebileceği aktarıldı.</p> <p></p> <p>Çalışmada yaban bitkilerinin tersine hem soğuk hem de sıcak iklimdeki tarım bitkilerinin, ısınma sebebi ile daha fazla hastalık yaşadığına işaret edildi ve ısınmanın ortalama olarak tüm tarım bitkilerinde hastalıkları artırdığına ve bu durumun soğuk iklimlerde sıcak iklimlere göre görece daha fazla olduğuna dikkat çekildi.</p>

<p><strong>Sıcak iklimlerdeki çiftçilerin işleri daha da zorlaşacak</strong></p> <p>Çalışmada ortalama yıllık sıcaklığın 20 dereceden fazla olduğu sıcak iklimlerdeki çiftçilerin olağan dışı hava durumları ile mücadele etmek için fazladan sulama, ilaçlama gibi uygulamalara daha az ihtiyaç duyacağı öngörüsü paylaşıldı. Araştırmanın yapıldığı periyotlarda aşırı yağışların artan hastalıklar ile ilişkili olduğu ve yaban bitkileri üzerinde oldukça etkili olduğu gözlemlendi. Öte yandan yağış etkisinin sistem tiplerine göre farklılık gösterdiği tespit edildi. Yabani bitkilerde sağanak yağışların özelikle nemli bölgeler üzerinde güçlü etkileri olduğu kaydedildi.</p>

<p>Çalışmada nemli bölgelerdeki bitkilerin tabiatları sebebi ile yağışlar sonucu daha fazla hastalığa yakalanması şaşırtıcı bir bilgi olarak nitelendirilerek bunun nedeninin ise henüz tam anlamıyla anlaşılamadığı aktarıldı.</p> <p><img /></p> <p>İklim değişikliğinin bitki hastalıklarını nasıl etkileyeceği konusundaki tahminlerin, sıcaklık ve yerel yağışlarda yaşanan değişikliler hesaba katılarak oluşturulmasın önemini vurgulayan çalışmada bölgesel bir örnekle durum pekiştirildi. Asma yapraklarında sıkça görülen mildiyö hastalığının hem sıcaklıkların hem de yağışların artmasıyla paralel olarak artış gösterdiği belirtilerek sıcak havanın bu hastalık üzerinde yağmurdan daha etkili olması sebebiyle İtalya'da bu tarz hastalıkların çoğalabileceği ifade edildi.</p>

<p>Araştırmada yer alan bilim insanları, bulaşıcı <a href="https://www.dirilispostasi.com/haberleri/hastalik" class="tag-link" title="Son dakika Hastalık haberleri" target="_blank">hastalık</a> salgınlarının mahsullerde ciddi verim kaybına neden olabileceği, bu durumun gıda güvenliğini tehdit edebileceği ve yabani bitkilerin popülasyonunu tehlikeye sokabileceği uyarısında bulunuldu.</p>