Hurma ağaçlarının üretiminin azaldığı, göç hızının arttığı Fas'ın güneydoğusunda yer alan Ziz Vahası'nda, kuyuların ve göllerin sularının azalması nedeniyle su kıtlığı baş gösterdi.
Yüksek sıcaklıklarla beraber art arda 6 yıldır devam eden kuraklık nedeniyle Fas'ın hem ekonomisinin itici gücü tarım sektörü tehlikelerle karşı karşıya kalıyor hem ülke ciddi bir tehditle mücadele ediyor.
Tarım faaliyetleri zarar gördü
Fas'ın güneydoğusunda yer alan "Tafilalet" olarak da adlandırılan Ziz Vahası, kuraklığın ülkeye verdiği zararın en açık örneklerinden sayılıyor.
Ziz, kum fırtınaları ve yüksek sıcaklıklar gibi iklim olaylarına karşı dayanıklı olmasıyla bilinse de su kıtlığı bu vahada yaşam için büyük bir tehdit haline geldi.
Vahada çiftçilik yapan Ali Oca, Ziz'in daha önce kuyu ve göllerindeki suların bolluğuyla bilindiğini ancak kuraklığın sürdüğü son yıllarda yağış miktarının düşmesiyle kuyuların ve göllerin çoğunda suların çekildiğini söyledi.
Oca, kuraklığın vahanın çeşitli bölgelerindeki hurma ağaçlarının üretiminde de düşüşe yol açtığını belirtti.
Hurma ağaçlarının Fas vahalarındaki tarımsal ve ekonomik faaliyetlerin temelini oluşturduğu göz önüne alındığında, bu alandaki düşüş vahalarda yaşayan Faslılar için büyük bir ekonomik kaybı ifade ediyor.
Halihazırda Fas'ta hurma ağaçları, 1,4 milyondan fazla kişinin tarımsal gelirinin yüzde 20 ile 60'ı arasında bir orana katkıda bulunuyor.
Kuraklıktan Ziz'de yalnızca hurma ağaçlarının değil tüm tarımsal faaliyetlerin etkilendiğini ifade eden Faslı çiftçi, "Kuraklık vahada her şeyi yok etti. Buğday, mısır, fasulye, hurma, zeytin gibi tarım ürünlerinde önceden kendi kendine yeten küçük çiftçiler şimdi tüm bu ürünleri marketlerden satın alıyor." dedi.
Orman yangınlardaki artış endişe verici boyutta
Fas'ta yaz aylarında yükselen sıcaklıkların eşlik ettiği kuraklık nedeniyle Ziz'de birçok hurma ağacına zarar veren orman yangınlarında artış görülüyor.
Oca, daha önce Ziz'de pek yangın çıkmadığını belirterek son zamanlarda vahadaki hurma ağaçlarının bulunduğu birçok bölgede yangınların meydana geldiğini aktardı.
- Göç endişesi tedirgin ediyor
Oca, bölgede yaşam koşullarının zorlaştığına dikkati çekerek, buna bağlı olarak göçün de arttığı uyarısında bulundu.
Yıllardır süren kuraklık nedeniyle birçok ailenin Ziz'i terk etmek zorunda kaldığını aktaran Oca, bu durumun bölgenin demografik yapısı açısından büyük sorunları beraberinde getireceğine dikkati çekti.
Oca, su kıtlığı nedeniyle göç edenlerin bölgelerindeki hurmalıkların adeta harabeye döndüğünü dile getirdi.
- Küçük çiftçilerden yardım çağrısı
Oca, tüm bölgenin akciğerleri olarak kabul edilen vaha nüfusunun çoğunluğunu küçük çiftçilerin oluşturduğunu vurgulayarak küçük çiftçilerin desteklenmesi ve su kıtlığıyla mücadele etmelerine yardım sağlanması çağrısında bulundu.
Vahadaki tarımsal faaliyetlerin sürdürülmesi için gerekli suyun sağlanması adına kuyular kazılması talebinde bulunan Oca, küçük çiftçilere yardım edilmesini istedi.
Oca, suyun sağlanamaması durumunda temel olarak tarımda çalışan Ziz'deki ailelerin göç etmek zorunda kalacağını ifade etti.
Hükümetin çabaları
Hükümete bağlı Fas Vaha Alanlarını Geliştirme Ajansı Genel Müdürü Mustafa Fevzi ise yetkililerin, Ziz dahil vahaları kuraklığın tehlikelerinden korumak için büyük çaba sarf ettiğini savundu.
Fevzi, Tarım Bakanlığının daha önceki tavsiyeleri çerçevesinde, kuraklığın önüne geçmek için yeni projeler üzerinde çalıştıklarını kaydetti.
Faslı yetkili, vahaları rehabilite etmeyi, buralardaki yangınları önlemeyi ve su ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan 54,5 milyon dolar bütçeli bir anlaşmanın yakın zamanda onaylandığına işaret etti.
Bölgeye yaklaşık 50 kilometrelik su yolu inşa edileceğini söyleyen Fevzi, suyu yeraltından taşıyacak bir sistemin de inşa edileceğini ve 1000 palmiye fidanının bölgeye dikileceğini aktardı.