“Seslerin en çirkini eşek sesidir” der Rabb-i Rahim Lokman Suresi’nde. Kendi yarattığı eşeğin, kendi takdir ettiği sesine Yaratıcı niye çirkin desin? Belli ki eşekleri ve eşeğin sesini aşağılamak değil ayetin amacı… Eşek ölçeği üzerinden insan hâlini ölçülendirmeyi amaçlıyor. Eşek sesinin terazisinde insan seslerini tartıyor.
Sorun eşeğin sesi değil, eşeğin sesinin çıkma gerekçesidir. Eşeğin ancak iki durumda sesini yükselttiğini kaydeder işin ehli: Sadece acıktığında, sadece şehveti geldiğinde. Yani, sadece çıkarı söz konusu olduğunda.
Şöyle ki. Sadece çıkar için yükselen sesler, ayetin “eşek sesi” parantezine dâhildir. Başkalarının iyiliği söz konusu olduğunda susanlar, eşeğin susuş gerekçesini paylaşırlar. Başkalarına yapılan zulme sessiz kalmalar, eşeğin sustuğu yerde susmaktır. Eşek sessizliği ile senkronize olmak demeye gelir, sesini yükseltmek için çıkarının tehdit edilmesini beklemek. Bu bir…
Şu da dikkat çekici… Çıkma gerekçesi sadece çıkarı olduğu halde, eşek sesi en uzağa varan sestir. Başkaca sesleri bastıra bastıra avaz eder. Başkaca sesleri geride bırakıp en öne geçer… Bu iki.
Eşek sesi mi arıyorsunuz? Uçak cayırtılarına kulak kesilin. Sadece ulusal çıkarı tehlikeye girdiğinde savaşa müdahale eden muktedirleri hatırlayın. Bir ara kimyasal silah kullanıldı diye sesleri çıkan ama ondan bile vazgeçip “tamam, konvansiyonel silahlarla öldürmeye devam edebilirsin” demeye getiren BM daimi üyelerinin tavrını hayal edin.
Tasavvurunuza tam tekmil bir ahır manzarası girecektir. Susanı bol bir ahır…
O stilize beyanların hepsi, yarım ağız kınamaların her hecesi, pek nazik diplomatik açıklamaların cümlesi, “çıkar için yükselen ses” kapsamına dâhildir. Haklıların sesini bastıran, insaflıların sözünü susturan çıkarcıların sesleri ve amansız gürültüleri ne çok işgal ediyor televizyonları, gazeteleri…
Mazlumlar niye bunca suskun? Masumlardan niye çıt çıkmıyor? Evsize, yurtsuza, vatansıza yer açan, mülteciye ev sahipliği yapanların nefes nefese koşturması niye manşetlerde değil? “Dünya beşten büyüktür” isyanı niye yankılanmıyor siyasal tepelerde. Neden tirajına güvenenler ona buna çamur atıyor. Nasıl oluyor da twit katsayılarına güveniyor birileri?
Şunu da not edelim. İyilik sessizdir. Merhamet suskunca akıverir. Adaletin ve insafın gürültüsü çıkmaz. Dumansızdır yardımların vardığı yerde. İyilik sahipleri çığırtkan olamaz. Mahcuplar sokakta bağırmaz. Slogan atmaz insaf ehli.
Kötülüğün sesi hep yükseklere vurur. Gündemi arsızca işgal eder… Susturur başka sesleri. Bastırır ince nefesleri… Yırtar saygılı suskunluğu… Öne çıkar. Önde koşar zalimlerin bağırışları. Uçak cayırtıları, bomba infilakları her yerden duyulur.
Sahi neydi “seslerin en çirkini”?