Engelli raporunun avantajları arasında pek çok madde sayılabilir. Bu faydalar, devlet tarafından muhtaçlık durumu olan engelli vatandaşların hayatını kolaylaştırmak amacıyla tanınmış haklardır. Yetkili bakanlık başvuran sonrasında engellilik durumunu gösteren engelli raporu alan vatandaşlar bu haklardan yararlanabilir. Söz konusu haklar şu şekildedir:
● Engelli maaşı
● Evde bakım parası
● Muhtaçlık aylığı
● Engelli istihdamı
● Özel eğitim
● Engelli vatandaşın kendisine ve refakat eden bir kişiye toplu taşıma araçlarında ücretsiz yolculuk
● Hastaneler dahil çeşitli kamu kuruluşlarında öncelik
● İndirimli gemi, uçak, otobüs bileti
● Ücretsiz tren seyahati
● ÖTV’siz araç alım hakkı
● Motorlu Taşıtlar Vergisi(MTV) muafiyeti
● Gümrük vergisi muafiyeti
● 200 m² genişliği kadar olan konutlarda emlak vergisi muafiyeti,
● Merkezi sınavlarda ihtiyaç doğrultusunda uygun sınav ortamının hazırlanması olarak sıralanabilir.
ENGELLİLERE YAPILAN MADDİ YARDIMLAR NELERDİR?
Engelli vatandaşlara yardım sağlayan birden fazla düzenleme mevcuttur. Bu düzenlemeler belirlenen miktarda maaş bağlanması, bazı malların alışverişinde çeşitli indirimler ve çeşitli alanlarda vergi muafiyeti şeklinde cereyan eder.
2022 Maaşı: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı (SYDV) tarafından engelli raporu bulunan ihtiyaç sahibi vatandaşlara ödenen aylık maaş olarak tanımlanabilir. Engelli raporu haricinde belirlenen tüm şartların sağlanması durumunda vatandaşlar bu maaşı almaya hak kazanırlar.
Evde Bakım Maaşı: Engel seviyesi %50 üzerinde olan vatandaşların raporunda "ağır engelli" ibaresi yazması durumunda evde bakım aylığı bağlanabilir. Evde bakım aylığı, engelli bireye bakım sağlayan yakınına ödenen maaş şeklinde tanımlanabilir.
Muhtaçlık Aylığı: 2022 sayılı kanun kapsamında bağlanan maaşın haricinde, engelli raporu bulunan bireyler muhtaçlık aylığı için başvuru yapabilir. Annesi ya da babası olmayan 18 yaş altı çocuklar ve en az %40 engelli raporu sahibi vatandaşlar bu haktan yararlanabilir. Muhtaçlık aylığının şartları şu şekildedir:
● Bireyin sosyal güvencesinin olmaması,
● Evde bakım ve 2022 maaşı dahil herhangi bir yerden maaş almaması,
● Gelir getiren mal varlığının olmaması. Var ise getirdiği gelirin kanunen belirlenen sınırı aşmaması,
● Mahkeme veya kanun kapsamında bakım altına alınmamış olması gerekir.
ENGELLİ MAAŞI ŞARTLARI NELERDİR?
Engelli maaşı koşulları yerine getirildiği takdirde vatandaşlar; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından maaşa bağlanırlar. Engelli maaşına hak kazanmak için belirli sağlık kuruluşlarından verilen sağlık raporu büyük önem arz eder. Engellilik durumunu, yüzdelik rakamla ifade eden rapor, maaş miktarını da belirler. %40 rapora sahip bireyler ile %80 üzeri raporu olan birey arasında maaş miktarı açısından farklılıklar bulunur. Engelli maaşı alma şartları şu şekildedir:
● Engelli aylığından sadece T.C. vatandaşları yararlanır.
● 2022 sayılı kanun kapsamında istenen engelli raporuna sahip olunması gerekir.
● Alınan rapor, en az %40 seviyesinde olmalıdır.
● Başvuran vatandaşların aylık gelirinin hanede yaşayan kişi sayısına bölümü, asgari ücretin üçte birinden az olmalıdır.
● Herhangi bir yerden maaş almamalı, mülk sahibi olmamalıdır. Kayıtlı mülk var ise aylık gelirin kanunen belirlenen sınırı aşmaması gerekir.
Engelli bireyin, 18 yaşından küçük olduğu veya başvuru yapamayacak olduğu durumlarda yakını, engelli birey adına başvuru yapabilir.
ENGELLİ VATANDAŞLARA TANINAN MUAFİYET VE İNDİRİM HAKLARI NELERDİR?
Engelli vergi indirimi gibi indirimler Gelir İdaresi Başkanlığı, Gümrük Bakanlığı gibi kurumlar tarafından engelli vatandaşların hayatını kolaylaştırmak için uygulanır.
Gelir vergisi indirimi: Gelir vergisine tabi olan çalışan veya serbest meslek çalışanı olan engelli bireylere ya da bakmakla sorumlu olduğu engelli birey olan ve gelir vergisi yükümlülüğü taşıyan, yakınlara sağlanır. İndirim miktarı, raporda yazan engel seviyesine göre belirlenir.
ÖTV Muafiyeti: Engelli bireyler araç alımlarında uygulanan Özel Tüketim Vergisi’nden Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından muaf tutulur. Araca, engeline uygun ek donanım yaptıracak engelli vatandaşlar, %90 ve üzeri engelli olan vatandaşlar 0 km araç alımlarında bu haktan yararlanabilir. Beş yılda bir bu hak yenilenir.
KDV Muafiyeti: Engelli bireylerin sosyal hayatta daha aktif olabilmesi için engeline özel kullanacakları araç ve gereçlerin alımında uygulanan vergi muafiyettir. Bu araç ve gereçlere protez, baston, kabartma klavye gibi araçlar örnek gösterilebilir.
ENGELLİ RAPORU NASIL ALINIR?
Engelli raporu başvurusu sağlık bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş hastahaneler aracılığı ile yapılır. Hastanenin danışma bölümünden alınabilecek başvuru formu ile sağlık raporu başvurusu gerçekleştirilir. Evraklar şu şekildedir:
● Başvuru formu
● Rapor almak isteyen vatandaşın kimlik belgesi
● Kişiye ait güncel 5 adet vesikalık fotoğraf
● Eğitim gören engelli bireyin eğitim belgeleri
● Akli dengesi yerinde olmayan bireyin vasisinin kimlik belgesi
● Vasilerin mahkeme onaylı vasilik belgesi
● Yapılan muayenin sonunda doktorlar tarafından imzalanan muayene belgesi
Engelli raporu almak isteyen kişilere başvurunun ardından muayene belgesi verilir. Muayene belgesinde birden fazla doktorun imzalaması gereken kardiyoloji, dahiliye gibi çeşitli bölümler yer alır. Bu bölümler sırayla ziyaret edilir. Hastanede yoğunluk söz konusu ise muamelenin tamamlanması birden fazla güne uzayabilir. İmzası tamamlanan muayene belgesi, hastanenin belirlediği kurul toplanma gününde değerlendirmeye alınır.