Sosyal hayatın içerisinde vatandaşlar, hayatlarını idame ettirebilmek için bir takım borçlanmaların içerisine girebilmektir. Asıl olan borçsuz bir yaşam sürmek herkesin arzusudur. Ama reel yaşamda evdeki hesap her zaman çarşıya uymayabiliyor. Çalışanların maaş haczi konusunu geçtiğimiz hafta değerlendirdik ama uygulamada emekli maaşının haczi konusunda sık sık sorular gelmektedir.
Prim gün sayısını ve yaş şartını sağlayan çalışanlar, kendi istekleriyle çalışma hayatının ikinci baharına geçiş yaparlar. Hayatta harcamalarımız her zaman aynı seyirde gitmeyebilirken, emeklilik hayatımızda aylığımız genel itibariyle aynı seyri izlemektedir.Bu sefer giderlerimiz doğrultusunda yaptığımız borçlanmalar, kefillikler nedeniyle ikinci baharımız yavaş yavaş sonbahar ve kontrol edilmezse kışa dönmektedir. Kazanç gider noktasında farkın açılmasıyla ne yazık ki borçlu sıfatını istemeden de kazanırız. Alacaklılar tarafından ödenmesini talep edilen borçlarla karşı karşıya kalabiliriz.
Alacağının ödenmesini isteyen alacaklılar yaptığı icra takibinin kesinleşmesi sonucunda haciz aşamasına geçilir. Haciz safahatında öncelikle varsa mevduatımız akabinde menkul – gayrimenkullerimizin paraya çevrilmesi aşamaları bizleri beklemektedir. Alacaklılar tarafından borçlunun maaş alıyor olması, doğrudan maaşa yönelmelerine neden olabilir. Lakin çalışanlarla emeklilerin maaş hacizleri birbirinden ayrı hususları taşınmaktadır.
MUVAFAKAT OLMADAN KESİNTİ YAPILAMAZ
Kamuoyunda maaş haczi denildiğinde, her türlü aylığın ¼ oranında kesinti yapılabileceği gibi algılansa da işin özü öyle değildir. Çalışanların maaş haczi konusunda geçerli olan kural emekli maaşlarında farklılık göstermektedir. Bir borç ilişkisi nedeniyle emeklilerin açık muvafakati olmaksızın maaşlarından kesinti yapılması mümkün değildir. Söz konusu kuralın iki istisnası vardır; SGK nezdinde doğacak alacaklar ve nafaka ödemesinde emeklinin muvafakati olmaksızın maaş haczine hukuk sistemimiz izin vermiştir. Tabi muvafakatin aranmadığı durumlarda dahi kesinti miktarı ¼’ü geçemez.
BAYRAM İKRAMİYESİ HACZEDİLEMEZ
İlk olarak 2018 yılında ödemesine başlanan ve yılda iki kez ödenen emeklilerin bayram ikramiyelerinin haczedilip edilmemesi sorununa kanun koyucu tarafından çözüm getirilmiştir. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Ek 18 maddesi uyarınca; Emekli ikramiyeleri üzerinden herhangi bir kesinti ya da haciz işleminin gerçekleştirilemeyeceği belirtilmiştir.
AMAN DİKKAT
Emekli aylığından kesinti yapılmasına ilişkin muvafakat verilmiş olsa bile emekli maaşının tamamı borç nedeniyle kesilemez. Muvafakat vererek yapılan kesintiler veya muvafakatin aranmadığı istisnai kesintilerde ancak ve ancak ¼ tutarında maaş kesintisi mümkün olabilecektir. Emekli aylığından yapılan usulsüz kesintilere karşı her zaman itiraz yolu açıktır.
Son Söz: Hayatta her şey yerine konulurken sağlık huzur ve mutluluğun telafisi ne yazık ki yoktur. Borç ödenir, mal yerine koyulur ama sağlık yerine koyulamaz. Değişen hayat şartları, kontrolsüz harcama, borçlanmalar, kefillikler sonucunda karşımıza çıkan borçlanmalarda düzenli bir ödeme planıyla ödenerek ikinci baharlarında sağlıklı günler dilerim.
Haftaya nasip olursa; “Çalışanın rapor hakkı”