DEMET İLCE / MUHABİR
Dünya yüzeyinde durduğunuzda, gezegenimizin güneşin etrafında 67.000 mil/saatten (107.800 km/saat) daha yüksek bir hızla döndüğünü unutmak kolaydır. Ve kendi yıldızımızın etrafında baş döndürücü hızlarda yol alan yedi gezegenin daha olduğunu veya sekizinin de milyarlarca yıldır güneş sisteminin etrafında durmaksızın döndüğünü unutmak daha da kolaydır.
Ama asıl aklınızı başınızdan alacak şey, her gezegenin güneşin etrafında kaç tur attığını öğrenmek olabilir. Bu, hesaplanması zor bir şey gibi görünebilir, ancak gezegenlerin yörüngeleri, varoluşlarının büyük bölümünde büyük ölçüde değişmeden kaldığı için tek gereken biraz temel matematiktir.
Güneş sistemi yaklaşık 4,6 milyar yıl önce, güneşin önceki yıldız patlamalarının geride bıraktığı toz bulutundan oluşmaya başlamasıyla doğdu. Yaklaşık 4,59 milyar yıl önce dev gezegenler (Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün) doğdu. The Planetary Society'ye göre yaklaşık 4,5 milyar yıl önce daha küçük, kayalık gezegenler (Merkür, Venüs, Dünya ve Mars) şekillendi.
Ancak gezegenler doğduklarında Güneş etrafındaki yörüngeleri bugünküyle (özellikle dev gezegenlerinkiyle) aynı değildi. İlk gezegenlerin oluşumundan sonraki yaklaşık 100 milyon yıl boyunca, aralarında bir "dinamik istikrarsızlık" vardı; bu, bu büyük cisimler arasında yerçekimsel bir çekişmeye neden oldu ve dış güneş sisteminin geri kalan gezegen malzemesinin ve hatta bazılarının oluşmasına neden oldu. Fransa'daki Bordeaux Astrofizik Laboratuvarı'nda gökbilimci ve gezegen sistemleri uzmanı Sean Raymond, yeni ortaya çıkan ön gezegenlerin güneş sisteminden fırlatılacağını söyledi.
Bununla birlikte, tüm gezegenler ortaya çıkıp konumlarını bulmak için birbirleriyle itişip kakışmayı bitirdikten sonra, o zamandan beri pek değişmeyen tutarlı, istikrarlı yörüngelere yerleştiler.
Raymond, "Güneş sisteminin ömrünün %98 ila %99'u boyunca gezegenlerin yörüngeleri güzel ve istikrarlıydı" dedi. Sonuç olarak, gezegenlerin mevcut yörünge dinamiklerini kullanarak, güneş etrafında kaç tur yaptıklarına dair oldukça doğru bir tahminde bulunabileceğinizi ekledi.
Örneğin Dünya'yı ele alalım. Gezegenimizin güneşin etrafında dönmesi bir yıl sürüyor ve 4,5 milyar yıldır var, yani güneş sistemi etrafında yaklaşık 4,5 milyar yolculuk yaptı.
Bununla birlikte, toplam yörünge sayısı diğer gezegenler arasında büyük farklılıklar gösterir çünkü onların yılları Dünya'nınkinden daha kısa veya daha uzundur.
Güneşe en yakın gezegen olan Merkür'ün güneşin etrafında bir kez dolaşması yalnızca 88 gün (veya 365,25 gün süren bir yıla göre kabaca 0,24 yıl) sürer. Yani son 4,5 milyar yılda yaklaşık 18,7 milyar güneş yörüngesini tamamladı. Ancak güneşe en uzak gezegen olan Neptün'ün bir yörüngeyi tamamlaması yaklaşık 60.190 gün (veya 164,7 yıl) sürüyor; bu da onun 4,59 milyar yıllık varlığı boyunca güneşin etrafında yalnızca 27,9 milyon yolculuk yaptığı anlamına geliyor. Bu, Merkür'ün Güneş'in etrafında Neptün'den yaklaşık 18,7 milyar kat daha fazla döndüğü anlamına geliyor.
İşte gezegenlerin tam listesi, yıl uzunlukları ve Güneş etrafında toplam tur sayıları:
Gezegen Yaş (milyarlarca yıl) Yörünge dönemi (gün olarak) Toplam yörünge sayısı
Merkür 4.5 88 18,7 milyar
Venüs 4.5 225 7,3 milyar
Toprak 4.5 365,25 4,5 milyar
Mars 4.5 687 2,4 milyar
Jüpiter 4.59 4.333 386,9 milyon
Satürn 4.59 10.759 155,8 milyon
Uranüs 4.59 30.687 54,6 milyon
Neptün 4.59 60.190 27,9 milyon
Bunlar etkileyici sayılara benziyor (ve öyle de), ancak gezegenlerin çoğu, kalan yaşamları boyunca potansiyel olarak yörünge sayılarını iki katına çıkarabilir.
Yaklaşık 4,5 milyar yıl sonra Güneş, Dünya'nın yörüngesine ulaşacak ve Merkür, Venüs ve Dünya'yı yok edecek kırmızı cüce bir yıldıza dönüşecek şekilde dışarı doğru şişecek. Diğer gezegenler yanmadıkları takdirde bir süre daha yaşayabilirler ancak yörüngeleri muhtemelen büyük ölçüde değişecektir.