Hazal Mihrace Göksun - Muhabir
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Afrika'da hızla yayılan ve ölümcül sonuçlara yol açan M çiçeği virüsü (mpox) nedeniyle iki yıl içinde ikinci kez küresel halk sağlığı acil durumu ilan etti. Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nden başlayan ve komşu ülkelere yayılan bu salgın, Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda gibi ülkeleri de etkiledi. DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, "Bu salgınları durdurmak ve hayat kurtarmak için koordineli bir uluslararası müdahale şart" diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.
8 AYDA 517 KİŞİ ÖLDÜ
Ocak ayından 8 Ağustos'a kadar 13 Afrika ülkesinde 2 bin 822 kişi bu virüse yakalanırken, 517 kişi hayatını kaybetti. Virüsün yayılma hızının ve ölüm oranlarının artması, uzmanları yeni bir varyantın ortaya çıkabileceği konusunda endişelendiriyor. Africa CDC, virüsün Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nden diğer ülkelere yayılması üzerine kıta genelinde halk sağlığı acil durumu ilan etmişti.
HAYVANLARDAN İNSANLARA BULAŞIYOR
Mpox virüsü, fareler ve sincaplar gibi hayvanlardan veya enfekte olmuş bireylerden insana bulaşıyor. Virüs genelde yüksek ateş, baş ağrısı, lenf bezlerinde şişlik ve ciltte kabarcıklara neden oluyor. Hastalık genellikle kendiliğinden iyileşse de, ciddi vakalarda ölümcül olabiliyor. Tedavi, antiviral ilaçlarla yapılmakta olup, aşı çalışmaları devam ediyor.
DSÖ, virüsün daha hafif bir varyantının 2022'de büyük ölçüde cinsel temas yoluyla 100'den fazla ülkeye yayıldığını ve bu nedenle küresel halk sağlığı acil durumu ilan edildiğini hatırlattı. Ancak bu yılın başından itibaren Afrika'da görülen vaka ve ölümlerdeki artış, hastalığın daha tehlikeli bir varyantının ortaya çıkmış olabileceğini düşündürüyor. DSÖ, bu salgını kontrol altına almak için uluslararası işbirliğinin önemini vurguladı.
Maymun Çiçeği Virüsü (Mpox) Nedir?
Maymun çiçeği virüsü, Orthopoxvirus ailesine ait bir virüstür ve çiçek hastalığı virüsü ile yakından ilişkilidir. İlk olarak 1958'de laboratuvar ortamında tutulan maymunlarda keşfedilmiştir, ancak insanlarda ilk kez 1970 yılında Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde tespit edilmiştir. Bu virüs, genellikle Afrika'daki tropikal yağmur ormanlarında yerleşik olan hayvanlar arasında endemik olarak görülür. Ancak son yıllarda dünya genelinde daha yaygın hale gelmiştir.
Nasıl Bulaşır?
Maymun çiçeği virüsü, enfekte hayvanlardan veya insanlardan bulaşabilir:
-
Hayvanlardan Bulaşma: Virüs, enfekte hayvanların kanı, vücut sıvıları, cilt lezyonları veya hayvan tarafından ısırılma ya da tırmalanma yoluyla insana geçebilir. Virüsün taşıyıcıları arasında kemirgenler, sincaplar ve bazı maymun türleri yer alır.
-
İnsandan İnsana Bulaşma:
- Yakın Fiziksel Temas: Enfekte bir kişinin cilt lezyonlarına doğrudan temas virüsün bulaşmasına yol açabilir.
- Vücut Sıvıları ve Solunum Yolu Damlacıkları: Özellikle uzun süreli yüz yüze temas sırasında bulaşma riski yüksektir.
- Kontamine Nesneler: Virüs, enfekte kişinin giysileri, yatak takımları, havlular gibi nesnelerle temas yoluyla da bulaşabilir.
- Cinsel Temas: 2022'deki küresel salgın sırasında, virüsün büyük ölçüde cinsel temas yoluyla yayıldığı gözlemlenmiştir.
Belirtileri Nelerdir?
Maymun çiçeği virüsünün belirtileri genellikle enfeksiyondan 5 ila 21 gün sonra ortaya çıkar. İlk belirtiler şunlardır:
- Yüksek Ateş
- Baş Ağrısı
- Sırt ve Kas Ağrıları
- Lenf Bezlerinde Şişme
- Yorgunluk
- Üşüme ve Titreme
Bu belirtileri takiben, ciltte su çiçeğine benzer döküntüler ortaya çıkar. Bu döküntüler genellikle yüz bölgesinde başlar ve vücudun diğer bölgelerine, özellikle avuç içlerine ve ayak tabanlarına yayılır. Döküntüler birkaç aşamadan geçer: düz lekelerden kabarcıklara, sonrasında püstüllere ve en son kabuklanarak dökülmeye başlar.
Tedavi ve Korunma
Hastalığın özel bir tedavisi olmamakla birlikte, antiviral ilaçlar ve destekleyici tedaviler hastalığın seyrini hafifletebilir. Aşılar, özellikle çiçek hastalığına karşı geliştirilen aşılar, maymun çiçeği virüsüne karşı da koruma sağlayabilir.
Korunma yolları arasında:
- Enfekte bireylerle temastan kaçınmak,
- Hijyen kurallarına dikkat etmek,
- Enfekte kişilerin izole edilmesi ve korunma önlemleri alınması bulunur.