Ufuk Coşkun – Diriliş Postası
Norveç Yaşam Bilimleri Üniversitesi’nden Profesör Richard Bischof’un liderliğindeki uluslararası araştırma ekibi, 17 koruma altındaki ormanda yer alan yaban hayatı takip kameralarından elde edilen 2,1 milyon görüntüyü analiz etti. Elde edilen veriler, 86 farklı memeli türünü kapsıyordu. Araştırma sonucunda, 12 türün gece boyunca ay ışığından kaçındığı, sadece 3 türün ise ay ışığına karşı güçlü bir çekim gösterdiği belirlendi.
Bischof, dolunay ışığından kaçınan hayvanların davranışlarını, “Karanlık bir odada saklambaç oynarken birinin mum yakması gibi. Işık, saklanmanı kolaylaştırabilir ama eğer saklanan sensen, daha kolay tespit edilirsin,” sözleriyle ifade etti. Dolunayın etkileri, avcılar ve avlar için koşulları değiştiriyor, bu da ekosistem dengesine büyük etkiler yapabilir.
Dolunaydan kaçınma: Davranışsal değişiklikler
Araştırma sonuçları, dolunaydan kaçınmanın %30 oranında gözlemlendiğini, ay ışığına çekim gösteren türlerin ise %20 oranında kaldığını ortaya koyuyor. Gece yaşayan türler, özellikle kemirgenler, dolunaydan kaçınan türler arasında öne çıkıyor. Bischof, “Işık, hayvan davranışlarını etkiliyor. Aydınlatmadaki değişikliklerin türlerin faaliyetlerini nasıl etkilediğine dair başka soruları gündeme getiriyor,” diye ekledi.
Işık kirliliği ve habitat kaybı
Tropikal ormanlarda, ağaç kesimi ve yapay aydınlatma gibi faktörler nedeniyle ışık seviyeleri artıyor. Bu durum, orman ekosistemlerinin bozulmasına ve türlerin yaşam alanlarının kaybına yol açıyor. Kentleşme, yapay aydınlatmanın arttığı alanları da artırmaya devam ediyor.
Araştırma, dolunay ışığından kaçınmanın yaygın olmasının, tropikal ormanlarda aydınlatma arttığında kazananlardan çok kaybedenlerin olabileceğini gösterdi. Bischof, “Karanlık gecelerin kaybı, hayvanların yiyecek arama ve diğer önemli faaliyetlere ayırdıkları zamanı azaltabilir,” uyarısında bulundu.
Bu bulgular, doğal ve yapay ışığın yaban hayatı üzerindeki etkilerini, ekosistem işleyişindeki rolünü ve türler arası etkileşimleri temelinden değiştirme riskini gündeme getiriyor. Dolunayın etkisi ve yapay ışık kirliliği, ekosistemlerin korunması için kritik bir mesele olarak öne çıkıyor. Araştırma, tropikal ormanların korunması için ışık koşullarının önemini vurguluyor ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor.