Doğu Karadeniz'de gerçekleştirilen kapsamlı bir araştırma, bölgedeki plastik kirliliğinin boyutlarını gözler önüne serdi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Kenan Gedik ve ekibi, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin illerini kapsayan 350 kilometrelik kıyı şeridinde, 15 farklı akarsuyun 16 noktasında mikroplastik araştırması yaptı.
Mikroplastik Yoğunluğu Tespit Edildi
Araştırma sonuçlarına göre, akarsuların denize döküldüğü noktalardan alınan dip çamuru örneklerinde, ortalama her 1 kilogram sediment numunesinde 597 adet mikroplastik tespit edildi. Bu durum, bölgedeki plastik kirliliğinin alarm verici boyutlarda olduğunu gösteriyor. En yüksek mikroplastik yoğunluğu Trabzon Değirmendere'de, kilogramda 1990 adet ile kaydedilirken, en düşük yoğunluk ise Rize Çayeli'ndeki Büyükköy Deresi'nde kilogramda 27 adet olarak belirlendi.
Akarsuların Rolü Kritik
Prof. Dr. Gedik, dünya genelinde denizlerdeki mikroplastiklerin yüzde 80'inin karasal kaynaklı olduğunu ve bu kirliliğin akarsular aracılığıyla denizlere taşındığını ifade etti. "Akarsular, kirleticilerin bırakıldığı ortamlar olup, deşarj sularının neredeyse yarısı akarsularımıza bırakılıyor," diyen Gedik, bu durumun kirliliği artırdığını vurguladı.
Farklı Polimer Türleri Tespit Edildi
Araştırmada tespit edilen mikroplastikler arasında lif, film ve parça gibi farklı şekillerde ve polimer türlerinde mikroplastiklere rastlandı. En fazla polietilen tereftalat (PET) ve polietilen (PE) tespit edilirken, bu malzemelerin gıda paketleri, poşetler ve tek kullanımlık mutfak malzemeleri gibi günlük yaşamda sıkça kullanılan ürünlerden kaynaklandığı belirtildi.
İnsan Sağlığına Etkileri
Mikroplastiklerin zooplanktonlardan balinalara kadar birçok deniz canlısı tarafından yutulduğu ve türlerin yaşamını tehdit ettiği ifade ediliyor. Bu maddelerin besin zincirine karışarak insan sağlığını da olumsuz etkileyebileceği uyarısı yapıldı.
Plastik Kirliliği Sorun Seviyesinde
Gedik, Karadeniz’in plastik kirliliği sorununu değerlendirerek, Avrupa Çevre Ajansı'nın verilerine göre, kirliliğin Karadeniz’in yüzde 91'inde sorun seviyesinde olduğunu belirtti. "Karadeniz'in yarı kapalı yapısı ve yoğun nüfuslu kıyı şehirleri, plastik kirliliğinin artmasına neden oluyor," dedi.
Kirliliği önlemek için atık su arıtma sistemlerinin geliştirilmesi, vahşi depolamanın terk edilmesi ve geri dönüşümün artırılması gerektiğini vurgulayan Gedik, tek kullanımlık plastiklerin kullanımının azaltılmasının önemli adımlar arasında olduğunu kaydetti. Bu önerilerin uygulanması, bölgedeki kirliliğin azaltılması ve ekosistemin korunması açısından kritik bir öneme sahip.