Her suç gibi bir kimsenin dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi de Türk Ceza Kanunu’muzda suç olarak düzenlenmiş ve yaptırım altına alınmıştır. Dilekçe hakkı, kişinin, temel hak ve özgürlüğünün korunmasını sağlayan ve bir kimsenin hak arama özgürlüğü kapsamında kullanılan haklardan biridir. Dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçu, bir kimsenin kamu kurumlarına dilekçe vermesi ancak bu dilekçenin kabul edilmemesi durumunda “dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçu” oluşacak olup, kamu görevlisinin ihmâlî davranışı ile mağdurun dilekçe hakkını engellemesi cezalandırılmıştır.
Türk Ceza Kanunu’nun 121. Maddesinde yer alan dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçu; “Kişinin belli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçenin hukuki bir neden olmaksızın kabul edilmemesi halinde, fail hakkında altı aya kadar hapis cezasına hükmolunur.” Şeklinde düzenlenmiş ve verilen dilekçenin hiçbir hukuki neden olmaksızın kamu makamları tarafından kabul edilmemesi yaptırım altına alınmıştır.
Ancak tabii ki bu cezaya hükmolunurken, dilekçeyi veren kimsenin vermiş olduğu dilekçe yazılı olmalıdır ve kanunda belirtilen unsurları taşımalıdır. Kamu makamlarına verilecek dilekçeler yazılı olabileceği gibi sözlü olarak da talepler bildirilebilir. Ancak sözlü olarak iletilen taleplerin de zapt altına alınması ve verilen dilekçenin dilekçeyi kabule görevli memura ve yetkili bir yere süresi içerisinde verilmesi gerekir.
Peki ya dilekçenin kabul edilerek kaydının yapılması ancak işleme konulmaması durumunda ne olacaktır? Bu durumda ise dilekçe alındıktan sonra işlem yapılmaması halinde “dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi” suçu oluşmayacak; ancak “kamu görevlisinin görevini kötüye kullanması” suçu oluşacaktır.
Dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçu ancak kamu görevlisi tarafından işlenebilir. Suçun faili dilekçeyi kabule görevli ve yetkili kamu görevlisinden başkası olamaz.
Görevli ve yetkili kamu görevlisi, kanuna aykırı veya görevinin gereklerine aykırı olması hasebiyle verilen dilekçeyi kabul etmemesi durumunda ise suç oluşmayacak olup, hukuka uygun olan fiil sebebiyle kamu görevlisine ceza verilmeyecektir.
Kişinin belirli bir hakkını kullanmak için yetkili kamu makamlarına yazılı olarak yaptığı dilekçe başvuruların hukuki bir neden olmaksızın yetkili ve kamu görevlisi tarafından kabul edilmemesi, dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi suçunu oluşturur. Ancak verilen dilekçelerin, dilekçede bulunması gereken (isim, soy isim, imza, adres, tarih gibi) zorunlu unsurları ihtiva etmesi de gerekir.