Çad Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abderaman Koulamallah, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Fransa ile savunma anlaşmasının sona erdirildiğini duyurdu. Kararın, ülkenin uluslararası ilişkilerini eski sömürge gücünden uzaklaştırarak ulusal önceliklere göre yeniden şekillendirme amacı taşıdığı belirtildi.
Çad'ın geçici lideri Mahamet Deby Itno, 2021 yılında babasının çatışmada ölmesinin ardından iktidara geldiğinden bu yana Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a karşı güvensizliğini sıkça dile getirdi. Çad, Fransa'nın Sahra Altı Afrika'daki askeri varlığını sürdürebildiği son ülkelerden biriydi ve bölgede yaklaşık 1.000 Fransız askeri görev yapıyordu.
Anti-Fransız Sentiment ve Alternatif Ortaklıklar
Fransa'nın Sahra bölgesindeki etkisi, özellikle Nijer, Mali ve Burkina Faso gibi komşu ülkelerde askeri liderlerin iktidarı ele geçirmesiyle azalmıştı. Bu ülkeler Fransa'nın askeri varlığını sona erdirirken, Rusya gibi alternatif ortaklarla işbirliği arayışına girdi. Rus paralı asker grupları, birçok Sahra Altı Afrika ülkesinde güvenlik hizmetleri sunarken doğal kaynaklara erişim karşılığında hükümetlerle anlaşmalar yapıyor.
Konrad Adenauer Vakfı Sahel Programı Başkanı Ulf Laisseing, Deby’nin Çad’ın güvenlik ortaklıklarını çeşitlendirmeye çalıştığını belirtti. “Deby, Macron’a güvenmiyor ve ülkedeki anti-Fransız sentimenti göz ardı edemez,” dedi.
Fransız askerlerinin ülkeden ne zaman çekileceği belirsizliğini korurken, analistler bu değişikliğin Rusya, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerin bölgede daha fazla etkili olmasının önünü açabileceğini ifade ediyor.
Tarihi Yüzleşme: 1944 Thiaroye Katliamı
Çad’ın bu kararını, Fransa’nın Afrika’daki tarihsel etkisine ilişkin artan gerilimler takip etti. Aynı gün Fransa Cumhurbaşkanı Macron, 1944 yılında Senegal’in Thiaroye kentinde Fransız ordusu tarafından öldürülen Batı Afrikalı askerler için ilk kez resmi bir özür yayınladı.
Macron, 400’e kadar silahsız askerin öldürüldüğü olayın, maaşlarının ödenmesini talep etmeleri üzerine yaşanan bir çatışma sonucu gerçekleştiğini belirtti. Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye, Macron’un açıklamasını önemli bir adım olarak nitelendirerek, “Bu acı olayın gerçeğini uzun süredir arıyorduk ve Fransa’nın bu kez tam, dürüst ve işbirlikçi bir taahhüt sergileyeceğine inanıyoruz,” dedi.