Tarihi her döneminde önemli bir cazibe merkezi olan, Balkanlar, Kafkaslar ve Anadolu’nun farklı illerinden aldığı yoğun göçlerle hızlı nüfus artışına maruz kalan ve günümüzde de nüfusu yıllık 40-50 bin artan Bursa, Büyükşehir Belediyesi’nin yatırımlarıyla bu hızlı nüfus artışının neden olduğu sorunları bir bir ortadan kaldırıyor. Özellikle sanayileşmenin etkisiyle 1970’li yıllardan sonra baş gösteren çarpık yapılaşmanın sonucu ortaya çıkan, yeşil alan ve sosyal donatı alanlarından yoksun mahalleler, uygulanan kentsel dönüşüm projeleriyle nitelikli yaşam alanlarına kavuşuyor.
10 bin konutluk dönüşüm
Bursa’nın depreme karşı dirençli kent haline getirilmesi amacıyla 12 ayrı bölgede kentsel dönüşüm projelerini kesintisiz sürdüren Büyükşehir Belediyesi, yerinde ve uzlaşı temelli bu dönüşümlerle kente 10 bine yakın konut kazandıracak. Zaman içerisinde yıpranan yapıları iyileştirerek depreme dayanıklı konutlar ile Bursalılara güvenli yaşam alanları oluşturmayı amaçlayan Büyükşehir Belediyesi, Yiğitler, Esenevler ve 75. Yıl Mahalleleri kentsel dönüşümünün 104 konut ve 16 dükkandan oluşan birinci etabını tamamlayıp, hak sahiplerine teslim etti.
Bursa’nın İstanbul’a açılan kapısı olan ancak ‘plansız yapılar ve düzensiz tamirhanelerle’ görüntü kirliliğinin yaşandığı İstanbul Caddesi’nin modern görünüm kazanması amacıyla başlatılan Kentsel Dönüşüm Projesi’nin ilk etabında da 193 konut, 118 ofis ve 30 dükkânın inşaatı tamamlandı. Büyükşehir Belediyesi’ne ait olan 103 konut, 77 ofis ve 13 dükkân, bölgenin dönüşümünde rezerv olarak kullanılırken, projenin ikinci etabının uygulanacağı alanda kamulaştırma ve yıkımlar tamamlandı. Toplam 816 konut ve 81 dükkanın inşa edilecek ikinci etap alanında 362 adet binada 954 adet bağımsız bölümün yıkımı tamamlandı. Proje kapsamında Beşyol Kavşağı dönüş kolunun yapılacağı alan da tamamen temizlenirken, kavşağın yapılmasıyla hem Bursa - İstanbul aksında hem Çelebi Mehmet Bulvarı doğu-batı aksında kesintisiz ve güvenli bir ulaşım sağlanm
Karapınar’da dönüşüm başladı
İstanbul Caddesi ve Yiğitler kentsel dönüşüm projelerinde birinci etapların tamamlanmasının ardından Karapınar Kentsel Dönüşüm Projesi’nde de inşaat başladı. Bakanlık tarafından Cumalıkızık, Değirmenönü ve Karapınar mahallelerinin sınırları içinde, Maliye Hazinesi’ne ait 55 adet taşınmaz parseldeki proje ve uygulama çalışmalarıyla ilgili Büyükşehir Belediyesi yetkilendirildi. Toplam 138 bin 600 metrekarelik alanda 3 bin 600 konut ile 300 dükkân inşa edilmesi planlanırken, projenin ilk ayaklarından olan Karapınar 1. etap projesinde 90 konut ve 4 adet dükkân inşa edilecek. Bunun yanında toplam 43 bin 200 metrekare alanda inşaatına başlanacak Arabayatağı Ulus Kentsel Dönüşüm Projesi’nde inşa edilecek 600 adet konut ve 100 dükkân ile Yıldırım ilçesi daha güvenli ve konforlu yapılara kavuşmuş olacak.
Uzlaşı temelli dönüşüm
Sıcaksu Kentsel Dönüşüm Projesi, Büyükşehir Belediyesi’nin hak sahipleriyle yüzde 100 uzlaşarak hayata geçirdiğini önemli projelerden biri. Bölgedeki tabakhanelerin 2010 yılından itibaren Badırga'daki sanayi bölgesine taşınmasının ardından son 12 yıldır hep gündemde olan kentsel dönüşüm için önemli bir mesafe alındı. Toplam 52 bin metrekare proje alanına sahip dönüşümde, TOKİ tarafından yürütülen inşaat uygulaması bitiminde, üretilen konut ve dükkânlar, planlanan dönüşüm projelerinde rezerv olarak kullanılacak. Proje öncesinde 214 adet deri fabrikası, depo ve konutun yıkıldığı alanda şimdi 690 adet konut ve 92 adet dükkân inşa ediliyor.
Termal Kür Merkezi
Büyükşehir Belediyesi, Sıcaksu bölgesinin termal zenginliğini de en iyi şekilde değerlendirip, yola cepheli 25 bir metrekare alana da Termal Kür Merkezi kazandıracak. Özel sektör marifetiyle yaptırılacak projede, çifte hamam tanımına uygun, içinde kapalı-açık çok amaçlı termal havuzlar, aile hamamları, dinlenme alanları, kafeterya, kaplıca dükkanı ve rekreasyon alanlarına sahip günübirlik kullanıma açık termal tesis-kaplıca bulunacak. Ayrıca korunacak kültür varlığı niteliğindeki ‘batık hamam’ da yerinde restore edilecek. Proje, 23.737 metrekare termal tesis binası, 18.756 metrekare kür oteli, 4.810 metrekare fizik tedavi merkezi ile 15.979 metrekare rekreasyon ve yeşil alana sahip olacak.
Gaziakdemir’de dönüşüm başlıyor
Bursa’da afet riski en yüksek sahalardan biri olan demiryolu altı bölgesi’nde bütüncül bir yaklaşımla kentsel dönüşüm projeleri geliştiriliyor. Sıcaksu bölgesi, İstanbul Caddesi ve Çelebi Mehmet Bulvarı’ndan sonra, Gaziakdemir Bölgesi’nde kentsel dönüşüm faaliyeti başladı. Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 2023 yılı mayıs ayı oturumunda kentsel dönüşüm projesine yönelik imar planları onaylanırken, proje alanında kentsel dönüşüm irtibat ofisi de kuruldu. Ayrıca 1. etap içinde yer alan hak sahiplerinin tamamı ile uzlaşma görüşmelerine başlandı. Toplam 153 bin 500 metrekare büyüklüğündeki proje alanında 655 adet bina, 2200 bağımsız bölüm ve 1690 hak sahibi bulunuyor. Proje ile 2500 adet konut ve 300 adet dükkân inşa edilecek.
Tarihi dönüşüm
Osmanlı'nın ilk başkenti olan Bursa'da 14. yüzyılda oluşmaya başlayan, 16. yüzyılda han, bedesten ve çarşıların gelişimiyle sürecini tamamlayan Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi’ni eski ihtişamına kavuşturacak proje, etap etap ilerliyor. Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı destekleriyle hayata geçirdiği Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi Çarşıbaşı Kentsel Dönüşüm Projesi kapsamında, tarihi bölgeyi kuşatan 39 bina yıkılmış, etrafı dükkanlarla sarılı 342 yıllık Esiri Mehmet Dede Türbesi ile geçmişi 1549’a kadar uzanan Sağrıcı Sungur Mescidi gün yüzüne çıkarılmıştı. Tamamlanan Bakırcılar Meydanı, İpekhan Meydanı, Sağrıcı Sungur Mescidi ve peyzaj düzenlemeleri halkın hizmetine açılıp, otoparkla ilgili imalatlar devam ederken, Büyükşehir Belediyesi daha görünür hale gelen tarihi hanlarda başlattığı restorasyon çalışmalarına hız verdi. Toplam 14 tane han, 1 bedesten, 13 açık çarşı, 7 üstü örtülü çarşı, 11 kapalı çarşı, 4 pazar alanı, 21 camii, 177 sivil mimarlık örneği yapı, 1 okul ve 3 türbe ile tam bir açık hava müzesi olan tarihi bölge, restorasyonlarla Bursa’nın tarihi vitrini haline geliyor.
Dönüşüm hamlesi
Kentsel dönüşüm çalışmalarını değerlendiren Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, “Bursa’mızda kentsel dönüşümle alakalı çok özel bir hamle başladı. Bursa çok özel bir şehir. Bu şehrin tabii insanımızın da desteğiyle, katkısıyla daha güzel yerlere gelmesi lazım. Olası bir depreme hazırlıklı olmamız da kaçınılmaz bir gerçek. Bu manada kurumsal anlamda kentsel dönüşüm adımlarını atıyoruz. Hem yeni yollar açılıyor hem daha sağlıklı, kaliteli binalar yapılıyor. Bir taraftan da mevcut binalarla alakalı desteklenmeler, güçlendirmeler devam ediyor. Ben bu noktada her vatandaşımızın üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmesini temenni ediyorum” diye konuştu.
Depreme hazırlık
Kentsel dönüşüm projeleriyle riskli yapı stokunu ortadan kaldırmaya çalışan Büyükşehir Belediyesi, diğer taraftan da beklenen olası depremin en az hasarla atlatılması için bilimsel çalışmaları da aralıksız sürdürüyor. Birinci derece deprem kuşağında yer alan Bursa'da, 1999 Marmara depreminin ardından ‘zemin etütleri araştırma birimini kurarak’ Bursa ili Sismik Zemin Tehlike Değerlendirme Projelerini hayata geçiren Büyükşehir Belediyesi, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi ile imzalanan protokol kapsamında başlayan Bursa Sismik Tehlike Değerlendirmesi ve Zemin Sınıflandırması Projesi kapsamında ise ‘15 istasyon ile 9 fayın ayrı ayrı segmentlerini tespit ederek’ oluşabilecek maksimum deprem büyüklüklerini belirledi. Proje kapsamında gerçekleştirilen jeofizik ve sondaj çalışmaları sonucunda; 3 Boyutlu Anakaya Derinlik Haritası, 1/100.000 ve 1/25.000’lik jeoloji haritaları ile Sismik Tehlike Haritası hazırlandı. Son olarak geçtiğimiz yıl Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) ile imzalanan protokolle başlatılan ‘Deprem Riskini Azaltma ve Önleme Planlaması Projesi’ etap etap ilerliyor.
Bunun yanında Şubat ayında yaşanan asrın felaketinin ardından Bursa Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde Osmangazi Belediyesi, Yıldırım Belediyesi ve Nilüfer Belediyesi, Uludağ Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası ve Jeoloji Mühendisleri Odası arasında yapılan işbirliği protokolü ile binaların risk durumlarının belirlenmesi için ‘Gözlemsel Bina Değerlendirme Yöntemi’ devreye alındı. Başvuru yapan vatandaşların binalarında ücretsiz gözlemsel değerlendirme yapıldı.
Deprem Bilim Kurulu
Yine büyük depremin ardından Büyükşehir Belediyesi tarafından Deprem Bilim Kurulu oluşturuldu. Bilim Kurulu; Uludağ Üniversitesi’nden İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Adem Doğangün, Mimar Prof. Dr. Murat Taş ve Sosyolog Doç. Dr. Berkay Aydın, Bursa Teknik Üniversitesi’nden İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Beyhan Bayhan, Kocaeli Üniversitesi’nden Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Şerif Barış, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nden Harita Mühendisi Prof. Dr. Hakan Kutoğlu ve Ankara Üniversitesi’nden Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Gürol Seyitoğlu yer alıyor. Bilim Kurulu’ndaki akademisyenler, uzmanlık alanları doğrultusundan deprem öncesi, anı ve sonrası ile ilgili yapılması gerekenlerle ilgili bir yol haritası hazırlıyor.
Zemin analizleri
Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan, imar planlarına esas mikro bölgeleme ile zemin analiz çalışmalarını da kesintisiz sürdürüyor. Büyükorhan ve üç merkez ilçe dışındaki tüm ilçelerde zeminle ilgili mikro bölgeleme çalışmalarını tamamlayan Büyükşehir Belediyesi, Yıldırım ilçesindeki çalışmalara hız verdi. Yıldırım’da yaklaşık 6 bin 135 hektar alanın imar planına esas mikro bölgeleme etüt raporu hazırlanıyor. Çalışma kapsamında Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın görüşleri doğrultusunda söz konusu alanda, 20 metre derinliğinde 214 adet sondaj ve 10 metre derinliğinde 170 adet sondaj kuyusu, 300 adet sismik kırılma-masw, 300 adet mikrotremör çalışması yapılacak. 384 sondaj noktasından 53’ünde çalışmalar biterken, sondaj çalışmaları devam ediyor. Sondaj kuyularından alınan numuneler laboratuvar ortamında inceleniyor. Çalışma alanı ve yakın çevresindeki alanları etkileyen segmentler boyunca 15 adet fay çalışması, alanında uzman akademisyenlerle birlikte yürütülüyor. Arazi çalışmaları tamamlandıktan sonra hazırlanan mikro bölgeleme etüt raporu onay için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na gönderilecek.