Özel bir rica üzerine, suni tatlandırıcılarla ilgili heyecanlı yazı dizimize biraz ara verip, bu hafta siz değerli okuyucularımıza nargile hakkında bilgi vereceğiz. Öyle ya, nargile içenlerin ne içtiklerini bilmeleri elbette en tabii hakları… Umarım bu bilgiler, nargilenin vücut sağlığı üzerinde ciddi derecede zararlı etkileri olduğunu fark etmenizi sağlar.
İlk olarak Hindistan’da Hindistancevizi kabuğu yakılarak yapılan nargile, daha sonraları İran, sonrasında Arap ve diğer Ortadoğu kültürlerinde yaygınlaşmıştır. Nargile (Nargeela) kelimesi Farsça’da Nargil yani Hindistancevizi anlamına gelen kelimeden köken almaktadır. “Shisha”, “Argeela”, “Hookah”, “Lula”, “Chillim” veya “Galyan” gibi farklı isimlerle farklı kültürlerde yer alan nargile, 16. YY’dan itibaren Osmanlı toplumunda kullanılmaya başlanmıştır.
Kısaca tanımlamak gerekirse nargile, tütünlü, meyveli veya bitkisel karışımlı da olsa, sonuçta bu karışımların yakılarak dumanının suya verilmesi ve su vasıtasıyla kısmen soğutulan ve nemlendirilen bu dumanın nefesle çekilmesi şeklinde kullanılmaktadır.
Maalesef nargile severlerin inandığının aksine araştırmalar, nargilenin de en az sigara kadar zararlı etkilerinin olduğunu göstermektedir.
Nargilede dumanın suyla temas etmesi, dumandaki zararlı kimyasalları süzmez. Su, sadece dumanı soğutur ve bir miktar da nemlendirir. Nargile içimi sigaradan daha uzun sürdüğü için (en az 1 saat veya daha fazla) nefesle çekilen duman miktarı sigaraya göre çok daha fazladır. Nargile dumanının nemli olması ağız, burun, nefes borusu, akciğerler (gibi mukoza kaplı dokular) tarafından zehirli dumanın çok daha fazla emilmesini ve dokulara daha kolay nüfuz etmesini sağlar. Derin dokulara nüfuz eden bu zehirli kimyasal maddeler, vücudun diğer doku ve organlarına da kolaylıkla iletilir. Örneğin, nargile içenlerin ciltlerinde ve mukozalarında nikotin kokusu kolaylıkla hissedilir.
Aynı zamanda içme şekli, nefesin derin çekilmesi ve içilme süresi de sigaraya göre çok daha fazla miktarda zehirli maddenin vücuda girmesine sebep olmaktadır. Sigarada ortalama 20 defa nefes çekilirken, 1 saatlik nargile içiminde en az 100-200 defa nefes çekilmektedir. Yani, bir sigara içerken 500-600 ml duman nefesle çekilirken, nargile içen bir kişi bir içimde en az 90 bin ml duman çekmektedir.
Araştırmalarla nargile dumanının akciğer, mide, yemek borusu kanserleri gibi birçok kansere sebep olduğu bilinmektedir. Sigaraya göre 30 kat fazla kanserojendir. Ayrıca dişeti hastalıkları, diş kayıpları, düşük doğum ağırlıklı bebek doğumu, solunum sistemi hastalıkları, akciğer enfeksiyonları, astım, kalp hastalıkları, alerjiye sebep olduğu gösterilmiştir. Nargile dumanına maruz kalmak, özellikle çocuklar ve hamile kadınlar için ciddi sağlık riskleri taşımaktadır.
Ayrıca nefesle çekilen dumanın kimyasal maddeleri, sinir sisteminde Dopamin salgılanmasını tetikler. Bu da kişide mutluluk duygusu oluşturur. Dolayısıyla beyinde tütüne ve nikotine karşı bağımlılık meydana gelir.
Birçok kişi tarafından kullanılan aynı ağızlığın iyi temizlenmesi mümkün olmadığından, başka ağızların mikropları alınmakta ve bu da enfeksiyonlara da sebep olmaktadır.
Metal folyo üzerinden közle yakılan tütün, tütünü tatlandırılmak üzere eklenen şeker ve gliserin etkisiyle nargile dumanına birçok kanserojen toksik madde ile birlikte karbon monoksit, katran ve ağır metaller (kobalt, nikel, arsenik, kurşun vb) karışmaktadır. İnanılanın aksine, araştırmalar ağızlıkların yapıldığı maddenin, dumanın zararlı etkisini ortadan kaldırmadığını göstermiştir.
Nargile içenlerde kanda oksijen oranı azaldığı için, bütün organlara ve özellikle beyine giden oksijen azalır. Bu da karbon monoksit zehirlenmesinin belirtileri olan baş ağrısı, bulantı, kusma, uyuşukluk ve daha ileri aşamada baygınlığa sebep olur. Kalp-damar sistemine zarar vererek nabzı ve tansiyonu yükseltir. Damar yapısını bozarak damar dokusunda iltihaba sebep olur. Bütün bunlar, uzun dönemde daha ciddi ve geri dönüşü zor sağlık problemlerine yol açar.
Gelelim daha çarpıcı bilgilere… Detaylı ölçümler, sigara ile karşılaştırıldığında nargile ile vücuda 100 kat fazla katran, 11 kat daha fazla karbon monoksit, 4 kat fazla nikotin, 2-5 kat daha fazla kanserojen madde girdiğini göstermektedir.
Belki sigaraya göre daha hoş kokabilir, nargile içilen ortamlardaki dekorasyon ve müzik sizi etkileyebilir, ama kesinlikle düşündüğünüz gibi daha az zararlı değil, bilakis çok daha fazla zararlı. Umarım şu an nargile içmekten ömür boyu vazgeçtiniz… Eğer öyle ise, tebrikler ve teşekkürler…
Yazarın web adresi: www.emineakin.com