DEMET İLCE / MUHABİR
Araştırmalar kronik stresi kalp hastalığı ve felç riskinin artmasıyla ilişkilendirdi.
Lancet'te yayınlanan 2017 tarihli bir araştırma, stres ve kardiyovasküler hastalık atakları arasında bağlantılar buldu.
2022'de yayınlanan bir başka araştırma ise, büyük bir stresli yaşam olayının ilk felç riskini yüzde 17 artırabileceğini keşfetti.
Cancer Research UK'e göre stresin kanser riskinizi doğrudan artırabileceğine dair herhangi bir kanıt yok.
Yardım kuruluşu , "Ancak bazı insanların stresli zamanlarda sağlıklı kalması daha zor olabilir, bu da kanser riskinin artmasına neden olabilir" dedi.
Yeni araştırmalar, eğer halihazırda bu hastalıktan muzdaripseniz, stresin kanserin yayılma olasılığını artırabileceğini gösterdi ve bunun ardındaki mekanizmaları ortaya çıkardı.
Cold Spring Harbor Laboratuvarı'nda (CSHL) eski bir doktora sonrası araştırmacı olan Xue-Yan He şunları söyledi:
"Stres, kanser hastalarında gerçekten kaçınamayacağımız bir şeydir. Teşhis konulduğunda, hastalığınızı, sigortanızı veya ailenizi düşünmeden duramayacağınızı hayal edebilirsiniz. Bu yüzden stresin üzerimizde nasıl çalıştığını anlamak çok önemli."
CSHL araştırmacıları, stresin nötrofil adı verilen bazı beyaz kan hücrelerinin yapışkan ağ benzeri yapılar oluşturmasına neden olduğunu keşfetti.
Bunların vücut dokularını metastaza (kanser hücrelerinin ilk oluştukları yerden vücudun başka bir yerine yayılması) karşı daha duyarlı hale getirdiğini söylediler.
Araştırmacılar, bu yeni bulgunun, kanserin yayılmasını durduracak yeni tedavi stratejilerinin bulunmasına yardımcı olabileceğini ekledi.
CSHL ekibi, kemirgenlerin kanserini nasıl etkileyeceğini görmek için kronik stresin etkilerini taklit ederek çalışmalarında fareleri kullandı.
İlk önce farelerin göğüslerinde büyüyen ve kanser hücrelerini akciğerlerine yayan tümörleri çıkardılar.
Daha sonra fareleri strese maruz bıraktılar.
Araştırmacılar "bu hayvanlarda metastatik lezyonlarda korkutucu bir artış" gözlemlediler.
Yardımcı Profesör Mikala Egeblad şunları söyledi:
"Metastazda dört kata kadar bir artış vardı."
Ekip, glukokortikoid adı verilen stres hormonlarının nötrofiller üzerinde etkili olduğunu buldu.
Bu "stresli" nötrofiller, beyaz kan hücreleri DNA'yı dışarı attığında oluşan, NET'ler (nötrofil hücre dışı tuzakları) adı verilen örümcek ağı benzeri yapılar oluşturdu.
'Korkutucu artış'
Normalde nötrofiller vücudu istilacı mikroorganizmalara karşı savunabilir.
Ancak kansere yakalanan farelerde NET'ler metastaz dostu bir ortam yarattı.
Stresin NET oluşumunu tetiklediğini ve bunun da metastazın artmasına yol açabileceğini doğrulamak için üç test gerçekleştirdi.
İlk olarak antikorları kullanarak farelerdeki nötrofilleri çıkardı.
Daha sonra hayvanlara ağları yok eden bir ilaç enjekte etti.
Son olarak nötrofilleri glukokortikoidlere yanıt veremeyen fareleri kullandı.
Her üç testte de benzer sonuçlar gözlendi.
Stresi yönetmek için ipuçları
Stres, vücudun tehdit altında veya baskı altında hissetmeye verdiği tepkidir.
Stresli olduğumuzda vücudumuz adrenalin adı verilen ve 'savaş ya da kaç hormonu' olarak da adlandırılan bir hormon salgılar. Ancak çok fazla stres bedenimizi ve ruh halimizi çeşitli şekillerde etkileyebilir, hatta ilişkilerimize bile yayılabilir. Bu arada, uzun süreli stres veya şiddetli stres yaşamak, genellikle "tükenmişlik" olarak adlandırılan fiziksel, zihinsel ve duygusal tükenme hissine yol açabilir. İşte bununla mücadele etmenin bazı yolları:
- Duygularınız hakkında bir arkadaşınızla veya aile üyenizle konuşun ya da bir sağlık uzmanına gitmeyi de seçebilirsiniz.
- Daha aktif olun; stresi ortadan kaldırmaz ancak hissettiğinizin duygusal yoğunluğunu azaltabilir ve düşüncelerinizi temizleyebilir.
- Başa çıkma yöntemleriniz olarak alkol, sigara ve kafeine güvenmeyin
- Kontrolü ele almanıza yardımcı olacak kolay zaman yönetimi tekniklerini kullanın
- Sakinleştirici nefes egzersizleri deneyin; rahatlayın ve burnunuzdan nefes alın ve ağzınızdan verin, sürekli beşe kadar sayın
- Stresli günler veya olaylar için önceden plan yapın
- Akran desteğini düşünün
Dr. He, "Stresli farelerde artık daha fazla metastaz gelişmedi" dedi.
Ekip ayrıca kronik stresin, kanser olmayan farelerde bile NET oluşumunun akciğer dokusunu değiştirmesine neden olduğunu buldu.
Dr. Egebald şöyle açıkladı:
"Bu neredeyse dokunuzu kansere hazırlıyor."
CSHL Profesörü Linda Van Aelst, bulguların açık bir anlam taşıdığını söyledi:
"Stresin azaltılması, kanser tedavisinin ve önlenmesinin bir bileşeni olmalıdır."
Araştırma ekibi, NET oluşumunu önleyen gelecekteki ilaçların, kanseri henüz metastaz yapmamış hastalara fayda sağlayabileceğini ve hastalığın yayılmasını yavaşlatmaya veya durdurmaya yardımcı olabileceğini söyledi.