ABD Başkanı Joe Biden’ın cuma günü “İsrail’in ateşkes önerisi” diyerek açıkladığı üç aşamalı plan farklı tepkilere yol açtı.
Avrupa ülkelerinin de desteklerini ilan ettikleri planın ilk bakışta Hamas’ın taleplerini yansıttığını söylemek yanlış olmaz.
Ancak şeytanın ayrıntıda gizli olduğu ve Biden’ın “Hamassız bir Gazze istediklerini” söylediği unutulmamalı.
Bu nedenle Hamas’ın öneriye ilk cevabı “ne tamamen evet ne tamamen hayır” denebilecek bir şekilde geldi.
Ateşkesi reddeden taraf görünümü vermek istemeyen Hamas, önceki taleplerini yineleyerek müzakereye hazır olduğunu bildirdi.
Hamas liderlerinden Musa Ebu Merzuk’un Biden’ın açıklamalarını genel itibarıyla olumlu bulmakla birlikte önerilen ateşkes anlaşmasını tüm ayrıntılarıyla görmeleri gerektiğini söylemesi “masada oyuna getirilme” kaygısını yansıtıyor.
Hareketin bir başka önemli ismi Usame Hamdan da Biden’ın açıkladığı ilkelerin anlaşma için yeterli olmadığını ve “resmin bütününü” görmeleri gerektiğini söyledi.
Hamas ayrıca öncelikle İsrail’in anlaşmayı kabul ettiğini açıklamasını istiyor.
Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimleri ve Suudi Arabistan-İsrail ilişkilerinin bir an önce normalleşmesini sağlama arzusu Biden’ı Gazze Şeridi’ndeki savaşı bitirmek için adım atmaya zorluyor.
Bu nedenle Beyaz Saray bir yandan taraflara mavi boncuk dağıtıyor, diğer yandan Savaş Kabinesi üyesi Benny Gantz gibi isimler aracılığıyla Netanyahu’ya ve Katar aracılığıyla Hamas’a baskı yapıyor.
Katar, Mısır ve ABD’nin yayınladığı ortak bildiride Hamas’ın ve İsrail’in Biden’ın ana hatlarını çizdiği ilkeleri içeren bir anlaşma yapmaya çağrılmasının anlamı bu.
İsrail’den gelen ilk açıklamalar Biden’ın duyurduğu önerinin reddedileceği izlenimi veriyordu.
Netanyahu, “Hamas’ın askerî ve idari gücünü yok etmeden” Gazze Şeridi’nde ateşkes olmayacağını öne sürdü.
Daha sonra Gantz, İsrail müzakere heyetinin hazırladığı ve Savaş Kabinesi tarafından onaylanan plan çerçevesinde “Biden’ın esir takası için ilan ettiği öneriyi desteklediklerini” açıkladı.
Kısacası henüz ortada İsrail ya da Hamas tarafından onaylanmış “ayrıntılı bir ateşkes planı” yok.
Gantz, savaş sonrası Gazze Şeridi için bir yol haritası belirlenmemesi hâlinde istifa edeceğini açıklamıştı.
Biden yönetiminin Netanyahu’ya karşı desteklediği İsrailli liderin istifa tehdidine rağmen hükûmeti devirme gücü yok.
Gantz, 7 Ekim’den sonra İsrail Savaş Kabinesi’ne girdi.
İstifa etse bile Itamar Ben-Gvir ve Bezalel Smotrich gibi fanatik isimlerin desteği sürdüğü müddetçe Netanyahu başkanlığındaki koalisyon Knesset’teki çoğunluğunu korumaya devam edecek.
Ayrıca İsrail toplumunun kahir ekseriyeti savaşın devamından yana.
ABD merkezli düşünce kuruluşu Pew Research Center’ın anketine göre, İsraillilerin yüzde 39’u işgal ordusunun Gazze Şeridi’nde yaptıklarını “haklı” buluyor ve yüzde 34’ü “yeterince ileri gidilmediğini” savunuyor.
İsrail Kanal 14 televizyonunun anketine göre de İsraillilerin yüzde 84’ü esir takası gerçekleşse bile savaşın devam etmesinden yana.
Bu arada Netanyahu, Cumhuriyetçi ve Demokrat liderlerin davetine icabet ederek ABD Kongresi’nde konuşma yapmak üzere Washington’a gidecek.
ABD’nin ipiyle kuyuya inilmeyeceğinin eminim ki Hamas da farkındadır.