Borçlu hükümetler, genellikle açıklarını finanse etmek için büyük bankalara veya emeklilik fonlarına tahvil satarak gelir elde etmeye çalışır. Ancak Belçika, geçen Eylül ayında alışılmışın dışına çıkarak, finansal kurumlar yerine vatandaşlarına 22 milyar euro değerinde devlet tahvili sattı.
Hükümet, hane halkı tasarruf sahiplerini doğrudan tahvil almaya teşvik ederek yüz milyonlarca euro tasarruf etmiş olabileceğini tahmin ediyor.
Bu tahvillerin vadesi 4 Eylül Çarşamba günü dolacak ve herkesin merak ettiği soru şu: Bu başarı bir defalık mıydı?
Belçika Borç Ajansı’ndan Jean Deboutte, bir yıllık tahvilin nispeten kısa vadesi ve cazip %3,3 getiri oranı ile Belçikalı tasarruf sahipleri arasında büyük ilgi gördüğünü söyledi. Yatırılan miktar, Belçika'nın GSYİH'sinin %3,7'sine eşdeğer olup, hükümetin iç tahminlerini fazlasıyla aştı. Finans Bakanlığı, her üç saniyede bir işlem gerçekleştirildiğini ve en büyük yatırımcıların milyonlarca euro harcadığını belirtti.
Deboutte, "Dünyanın dört bir yanı bu başarının karşısında şoke oldu. 5 milyon euroyu elektronik olarak devlet tahvili satın almak için yatırmayı hayal edebiliyor musunuz? Bu oldu," dedi. Ayrıca, Hindistan Rezerv Bankası’na bu süreç hakkında bilgi vermesi gerektiğini ve Çin, ABD ve Güney Kore'den de ilgi aldığını ekledi.
Gelecek Beklentileri
230 binden fazla yatırımcı – Belçika’daki hane halkının yaklaşık %5’i – tahvilleri genellikle kullandıkları finansal sağlayıcılar yerine doğrudan devletten almayı tercih etti. Bu hamle sayesinde kamu hazinesine 150-200 milyon euro arasında gelir elde edildiği tahmin ediliyor.
Bu tahvil ihracı, faiz oranlarının neredeyse sıfıra yakın olduğu yılların ardından bankaların faiz artışlarını tasarruf sahiplerine yansıtmakta yavaş kaldığı bir dönemde gerçekleştiği için oldukça cazip hale geldi. Ancak Deboutte, 16 Eylül'de başlayacak yeni turda aynı şansın olmayabileceğini kabul ediyor; Salı günü açıklanacak faiz oranının muhtemelen daha düşük olacağını belirtti.
Buna rağmen, son dönemde AG Insurance tarafından yapılan bir ankete göre, geçen yılın yatırımcılarının yarısının yenilemeyi planladığını görmek Deboutte'u cesaretlendiriyor. Ancak, daha az cazip bir teklifle karşı karşıya kalan tasarruf sahiplerinin fikrini değiştirebileceğini de kabul ediyor.
Bankalar da aynı fikirde görünüyor ve bu başarının adil olmayan oyun nedeniyle elde edildiğini öne sürüyor. Belçika bankacılık lobisi Febelfin'in bir sözcüsü, satış hacminin "devletin büyük bir vergi avantajı sunması" nedeniyle açıklanabileceğini belirtti; geçici olarak %30'dan %15'e indirilen vergi oranı bu sefer yenilenmedi.
Gelecekte, ihracın "diğer perakende tahvil ihraççılarıyla aynı düzlemde olması gerektiğini" vurgulayan sözcü, ayrıca kara para aklama ve piyasa ticaret kurallarındaki farklılıklara da dikkat çekti.
Ancak Deboutte, devlet tahvilinin yalnızca hane halkı banka mevduatlarının %5'ini aldığını ve müşterilerini hükümet tarafından kapılan bankaların kendilerini suçlaması gerektiğini savunuyor. "Müşterilerinize 10, 20, 30 yıldır sunduğunuz koşullar bu durumdaysa... bu açık bir riskti," dedi ve ekledi: "Bu sefer piyasaya çıkan hükümetti, ancak bir sonraki sefer Google veya Apple olabilir."
Bankalar, geri dönen 22 milyar eurodan pay almak için mücadele ediyorlar; bu da Belçika rekabet otoritesine göre fiilen bir oligopol gibi hareket eden bir piyasaya hoş bir ivme kazandırdı.
Tüketici çıkarları grubu Test Achats'ta tasarruf ürünleri konusunda uzman olan Nicolas Claeys, "Bankalar arasındaki rekabet durumu devlet tahvili sayesinde daha iyi," dedi. Ancak bankacılık piyasasının reformu henüz tamamlanmış değil; hesap değişikliklerini daha da kolaylaştırmak için ek önlemlerden yana olduğunu ifade ediyor.
AB'nin Hedefleri ve Gelecek Planları
AB, temkinli Avrupalıların sermaye piyasalarına daha fazla yatırım yapmalarını teşvik etmeye hevesli ve Belçika örneği daha geniş dersler içerebilir. Claeys, "İnsanları konfor alanlarının dışında daha geniş çapta yatırım yapmaya teşvik etmek için, nispeten basit ve kolay erişilebilir bir şeyler sunmanın gerekli olduğunu gördük," dedi.
Perakende tahvillerin popülaritesi düşse bile, "ürün ortadan kalkmayacak" diyen Deboutte, şimdiden bu tahvilleri modernize etmenin yollarını düşündüğünü belirtiyor. Avusturya'nın her gün satışa sunduğu perakende tahviller ve çevre projelerine yatırım yapan yeşil tahviller gibi yeni seçenekler üzerinde çalıştığını ifade ediyor. Ayrıca İtalya'nın enflasyon koruma garantileri de popüler.
Sonuçta, 16 Eylül'deki tahvil ihracının başarısız olması durumunda bile, kamu açığını finanse etmek için başka, daha geleneksel seçeneklerin mevcut olduğunu söyleyen Deboutte, "Piyasa çok esnek ve son derece likit," diye ekledi.