Birleşmiş Milletler (BM) raportörleri, bazı ülkelerin Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) yönelik finansal desteklerini askıya almasına ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Ülkelerin bu kararı, Uluslararası Adalet Divanının (UAD), İsrail'in Gazze'de soykırım yaptığına ilişkin "makul bir karara" varması ve İsrail'in, çok sayıda UNRWA çalışanının 7 Ekim 2023'te Hamas öncülüğündeki saldırılara karıştığı yönündeki iddialarının ardından aldığı belirtilen açıklamada, "Yaklaşık 18 ülkenin UNRWA'ya yönelik finansal desteğini askıya alma yönündeki son dönemde aldığı olumsuz karar nedeniyle derin endişe duyuyoruz." ifadesi yer aldı.
İsrail'in UNRWA'yı Gazze'den "çıkarma" niyetinde olduğunu öne süren haberlerin "dehşet verici" olduğu vurgulan açıklamada, "UNRWA'yı tamamen gayrimeşru hale getirmeye yönelik her türlü çabayı mümkün olan en güçlü şekilde kınıyoruz." denildi.
Açıklamada, bireylere yönelik iddiaların tarafsız ve bağımsız bir soruşturmaya dayanarak kanıtlasa dahi 1,7 milyon Filistinli mülteciye hizmet ve Gazze'de yerel 13 bin kişiye istihdam sağlayan UNRWA'nın bir bütün olarak suçlanmaması ve toplu cezalandırılmaması gerektiğine vurgu yapıldı.
UNRWA'nın insani görevini benzeri görülmemiş ve büyük riskler altında gerçekleştirdiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"7 Ekim 2023'ten bu yana İsrail bombardımanlarında 150'den fazla UNRWA personeli öldürüldü. Bu, BM'nin 1945'te kurulmasından bu yana herhangi bir çatışmada öldürülen en yüksek BM personeli sayısı. Çok sayıda UNRWA tesisi İsrail ordusu tarafından hedef alındı, kuşatıldı ve yıkıldı. Bu durum, BM tesislerinin dokunulmazlığı ilkesinin açıkça ihlal edildiği manasına geliyor. Gazze'de yaşanan soykırımın ortasında ülkelerin UNRWA'ya verdiği desteği yeniden tesis etmesi ve güçlendirmesi gerekir."
UNRWA'NIN İŞLEVİ VE İSRAİL'İN İDDİALARI
BM üyesi devletlerin gönüllü katkılarıyla finanse edilen UNRWA, faaliyetlerine başladığı 1950'den bu yana Filistinli mültecilere gıda, sağlık, eğitim, barınma gibi insani yardımları sağlayan ana kuruluş konumunda bulunuyor.
Ajans, 5,9 milyon Filistinli mülteciye destek sağlıyor. 74 yıldır Filistinlilerin yaralarını sarmaya çalışan UNRWA'nın tesisleri, bu süreçte defalarca İsrail tarafından vuruldu, tonlarca gıda ve ilaç yok edildi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrailli yetkililerin UNRWA personelinin 7 Ekim saldırılarına karıştığına ilişkin iddialarının acilen soruşturulmasını istemişti. UNRWA da İsrail'in iddialarına yönelik soruşturma başlatmıştı.
Almanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Kanada, Finlandiya, İzlanda, Avustralya, İngiltere, Hollanda, ABD, Fransa, Avusturya, Japonya ve Estonya, UNRWA'ya yönelik finansal desteklerini geçici süreyle durdurma kararı aldıklarını açıklamıştı.
Norveç, İrlanda ve İspanya ise UNRWA'ya desteklerini sürdüreceklerini duyurmuştu.
İsrail'in UNRWA hakkındaki iddiaları ile ajansa sağlanan fonların durdurulması kararlarının, UAD'nin İsrail'in Gazze'deki soykırımını önlemek için ihtiyati tedbir kararı almasının ardından gelmeye başlaması dikkati çekmişti.
BM ÖZEL RAPORTÖRLERİ
BM özel raportörleri, İnsan Hakları Konseyinin özel mekanizmaları olarak tanınan sürecin bir parçası olarak biliniyor. BM İnsan Hakları sistemindeki "bağımsız" özel mekanizmalar, Konseyin belirli bir ülkenin durumunu veya dünyanın herhangi bir yerindeki tematik sorunları ele alan bağımsız bilgi toplama ve izleme mekanizmaları olarak öne çıkıyor.
Kurumun bünyesinde bulunmayan özel mekanizmaların uzmanları, gönüllülük esasına göre ve bağımsız olarak çalışmalarını yürütüyor.