İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılar ve Lübnan'a yönelik olası askeri harekatı öncesinde Rum kesiminde Batılı ülkelerin askeri lojistik bağlamındaki hareketliliğinde ciddi artışlar gözlendi.
Askeri ve istihbarat kurumlarının çalışmalarına ilişkin araştırma haberleri yapan İngiliz Declassified UK'nin internet sitesinde yer alan habere göre, İngiltere askeri kargo uçaklarının İsrail'e Ekim 2023'ten bu yana yaptığı 60'tan fazla uçuşun çoğunluğu, Limasol kenti yakınlarında "egemen üs" statüsünde bulunan Akrotiri (Ağrotur) Hava Üssü'nden gerçekleşti.
İngiltere'nin Trodos Dağı, Akrotiri ve Agios Nikolaos'taki tesislerden doğrudan veya ABD aracılığı ile dolaylı olarak İsrail'e istihbarat desteği sağladığı yönündeki iddiaları İngiltere Savunma Bakanlığı sürekli yalanlıyor.
İngiltere'nin geçen yıl askeri üslerindeki lojman sayısını tesislerin modernizasyonu çerçevesinde artırmasının, 7 Ekim'den bu yana İsrail'in Gazze'ye saldırılarına destek için Ada'ya konuşlandırılacak ek özel birlik personeli için yapıldığı ileri sürüldü.
Nisanda İran'ın İsrail'e yaptığı misilleme saldırılarında İngiliz egemen üslerinden kalkan Birleşik Krallık Hava Kuvvetlerine bağlı uçaklar, İran'ın füze ve dronlarını havada vurma misyonu üstlendi.
İngiliz üslerinin İsrail'e askeri destek için kullanılması zaman zaman Ada'da protestolara da neden oluyor. Filistinlilere destek veren aktivistler, üslerin önünde gösteriler düzenleyerek İngiltere'nin İsrail'e verdiği askeri desteğe dikkat çekiyor.
ABD'nin Rum kesimindeki askeri varlığı artıyor
ABD'nin bölgedeki bazı operasyonlar için İngiltere'nin üslerini kullandığı da iddialar arasında yer alıyor. Declassified, ABD Savunma Bakanlığının Orta Doğu'daki barış koruma faaliyetlerine destekleri gözlemleme amacıyla 1974'ten bu yana Ada'da mevcudiyetinin bulunduğunu belirtti.
ABD'nin Ekim 2023'te İsrail'in Gazze'ye saldırısının hemen ardından İngiliz üslerine büyük miktarda teçhizat ve silah sevkiyatı yaptığı, sadece 1 ay içinde 20 kargo uçağının Ada'ya indiği bilgisi İsrail basınında yer aldı.
Rum ve İngiliz basınında yer alan iddialara göre, ABD'nin istihbarat amaçlı uçuşları da Akrotiri'den yapılıyor. Bu haberlerde, Orta Doğu'daki operasyonlara hazırlık için 129 Amerikalı havacının bulunduğu Akrotiri'de ABD'nin casus uçuşlar yapan keşif filosunun da kalıcı olarak konuşlandığı ileri sürülüyor.
ABD Hava Kuvvetlerinin Ada'daki İngiliz topraklarında varlığını artırması ve bunun kamuoyundan gizli tutulmaya çalışılması da gündemde olan bir diğer konu.
Mart 2019'da hazırlanan ABD Hava Kuvvetleri belgesine göre, 2018'de Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait Akrotiri'de ABD'nin 87 havacısı bulunuyordu ve bu sayının 6 yıl içinde yüzde 48 artırılması planlanıyordu. Artan temel ihtiyaçların karşılanması için kurulacak tesislerin maliyetinin de 27 milyon dolar olduğu tahmin ediliyordu.
Öte yandan, ABD'nin İsrail'e İngiliz üslerini kullanarak Avrupa'dan silah gönderdiğine dair iddialar olsa da ABD Savunma Bakanlığı bu konuda detay vermeyi reddediyor.
Sızdırılan belgelere göre de ABD, Akrotiri üzerinden Gazze'de gözetleme görevleri yapıyor ve İsrail ile istihbarat paylaşımında bulunuyor. CIA gibi diğer istihbarat ajanslarının Akrotiri'yi casusluk için kullandığı öne sürülüyor.
New York Times, 2 Kasım 2023'te ABD'nin Gazze Şeridi üzerinde gözetleme amaçlı insansız hava aracı kullandığını haberleştirdi. Bu durum ABD Savunma Bakanlığı yetkilileri tarafından da onaylandı. Bu araçların kalkış noktasının Akrotiri olduğu tahmin ediliyor.
Geçen şubat ayında ABD Deniz Kuvvetlerine bağlı "donanma kaplanları" adlı özel kuvvet askerleri, Limasol kenti açıklarında Rumlar ile ortak tatbikat gerçekleştirdi.
13 Kasım 2023'te içinde 5 özel kuvvet askeri ile düşen ABD helikopterinin, Ada'ya yakıt ikmali için geldiği ve eğitim faaliyeti sürdürürken Greco Burnu'nun güneyinde kaybolduğu iddia edilmişti.
Genellikle "batmaz uçak gemisi" olarak tanımlanan Kıbrıs, İsrail'in Gazze'ye saldırılarının ardından ABD ve bazı Batılı ülkelerin özel operasyon ekipleri için bir merkez haline dönüştü.
ABD'nin Gazze sahillerine inşa ettiği yüzer iskele de Gazze'ye insani yardım aktarma yeri olarak ilan edilmesinin ardından ABD donanma gemilerinin Ada'daki limanlara ziyaretlerini artırmasına sebep olmuştu.
Almanya ve Hollanda özel kuvvet gönderdi
İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarını gerekçe gösteren Almanya, vatandaşlarının bölgeden güvenli tahliyesi gerekçesiyle geçen yılın ekim ayında hazırda bekleyecek özel kuvvetler timini Ada'ya gönderdi.
Rum resmi haber ajansı, bu timin rehine kurtarma ve anti terör operasyonlarında uzman olduğunu yazdı.
Aynı dönemde Hollanda da Ada'da hazırda beklemek üzere özel tim askerleri gönderdi. Hollanda ayrıca Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ile 2024-2025 dönemini kapsayan savunma işbirliği programı da imzaladı.
GKRY Fransa'ya operasyon hakkı tanıdı
GKRY ile Fransa arasında daha önceden imzalanan ve detayları nisanda açıklanan askeri işbirliği anlaşmasında, Fransa'nın Rum yönetiminin kontrol ettiği bölgelerde vatandaşlarını bölge ülkelerinden tahliye etmek amaçlı operasyonlar yapabileceği belirtildi.
Phileleftheros gazetesi, bu askeri anlaşmayı "Kıbrıs, Orta Doğu krizinde Fransız üssü olarak kullanılacak" başlığıyla okuyucularına duyurdu.
Fransız savaş gemileri Ada'daki limanları sıklıkla ziyaret ederken, Paris ile Güney Lefkoşa arasında Fransa'ya güneyde bir deniz üssü tahsis edilmesi konusundaki görüşmeler zaman zaman basına yansıyor.
GKRY'nin Doğu Akdeniz'de İsrail'e destek veren tutumu ve Rum kesiminin Batılı ülkelerin asker toplama merkezi haline dönmesi "Doğu Akdeniz'de istikrara tehdit" olarak nitelendiriliyor.
"GKRY, İngiltere'ye karşı çıkmalı"
Rum kesimindeki aşırı solcu Emekçi Halkın İlerici Partisi (AKEL) Basın Sözcüsü Yorgos Kukumas, Aralık 2023'te İsrail'e destek için İngiliz üslerinin harekatlarda "sıçrama tahtası" olarak kullanılamayacağını ve gündeme gelen sorular hakkında halka cevap verilmesi gerektiğini belirtti.
Kukumas, "İsrail tarafından Filistinlilere karşı sürdürülen savaşta GKRY'nin sunduğu örtülü diplomatik desteğe" şimdi de İngiliz üslerinin kullanılması konusundaki suskunluğun eklendiğini kaydetti.
Kukumas, "İsrail'in Gazze'de işlemeye devam ettiği savaş suçlarını kolaylaştırmak için adamızın ve sömürge dönemi kalıntısı İngiliz üslerinin kullanılamayacağını AKEL her istikamete ilan etmektedir. Yanı başımızda çocuklara ve sivillere karşı sürdürülen katliama Kıbrıs halkının ezici çoğunluğu karşıdır. Hristodulidis hükümetini Kıbrıs halkını dinlemeye çağırıyoruz. Gazze'de kan dökülmesine hiçbir biçimde dahil olmamalıyız. İşlenmeye devam eden bu suça ortak olmamalıyız." diye konuştu.
20 Haziran 2024'teki açıklamasında da Kukumas, Gazze'deki savaşın özellikle Orta Doğu'da daha büyük bir yangının çıkması ihtimaliyle tüm devletler ve halklar için büyük endişelere ve tehlikelere yol açtığını kaydederek, "Filistinlilere soykırım teşkil eden İsrail'in Gazze'deki savaşına Kıbrıs'ın hiçbir biçimde dahil olmaması ve BM'nin de ortaya koyduğu tezlerle aynı safta yer alıp savaşa karşı çıkarak, soykırımı açıkça kınaması gerektiğini AKEL daha ilk andan itibaren net bir biçimde savundu ve savunmaya devam etmektedir." ifadelerini kullandı.
Kukumas, "İngiliz üslerinin statüsü, Kuruluş Antlaşması ile belirlenmiş olsa da bu üslerin İngiliz Milletler Topluluğu üyeleri dışındaki üçüncü ülkeler tarafından kullanılması için Kıbrıs Cumhuriyeti'nin onayının gerektiğini bir kez daha de hatırlatırız. Kıbrıs herhangi bir yabancı gücün saldırıları için kullandığı bir sıçrama tahtası değil, barış köprüsü olmalıdır. Hem doğru olan hem de halkımızın ve ülkemizin çıkarına olan budur." şeklinde konuştu.
"GKRY, Doğu Akdeniz'le ilgili anlaşmaları soykırımı desteklemek için kullanılıyor"
GKRY'de yürütülen "United for Palestine" başlıklı kampanyanın üyesi Athina Kariati de, İngiliz üslerinin kapanması gerektiğini ve var olmaları için bir neden göremediklerini vurguladı.
Kariati, GKRY'nin birkaç Avrupa ülkesi ve İsrail ile Doğu Akdeniz'de doğal gaz arama konusunda anlaşma yaptığını anımsatarak, bu anlaşmaların GKRY'nin "güvenliği adına" yapıldığını ancak bunun bulunan doğal gaz için ülkelerin çıkarlarının korunması amacıyla söylenen "büyük bir yalan" olduğunu vurguladı.
Ayrıca Kariati, bu anlaşmaların bugün Filistin'de "soykırımı desteklemek için kullanıldığına" dikkati çekti.