Nihat Nasır – Diriliş Postası
Anksiyete, endişe ve korku gibi duyguların aşırı, orantısız ve kontrol edilemez boyutlara ulaşması durumunda, anksiyete bozukluğu olarak tanımlanır. Bu bozukluk, beyindeki ruh hali düzenleyici kimyasallar olan serotonin ve noradrenalin dengesizliği sonucunda ortaya çıkmaktadır.
Anksiyete belirtileri
Anksiyete belirtileri, kişiden kişiye değişiklik gösterebilir, ancak yaygın olarak görülen belirtiler şunlardır:
- Panik, huzursuzluk, artan korku ve endişe
- Terleme ve ellerde/ayaklarda üşüme
- Nefes darlığı
- Taşikardi (kalp ritminde bozukluk)
- Ağız kuruluğu
- Konsantre olma zorluğu
Anksiyete, ayrıca kardiyovasküler hastalıklar, obezite ve diyabet gibi sağlık sorunları riskini artırabilir. Bunun nedeni, stres hormonlarındaki değişikliklerin sistemik enflamasyonu artırmasıdır. Ayrıca, anksiyete yeme bozuklukları ile de birlikte seyredebilmektedir.
Anksiyetenin nedenleri
Anksiyete, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Başlıca nedenler arasında:
- Çevresel Stres Faktörleri: İş, okul ve aile gibi günlük yaşamda karşılaşılan zorluklar.
- Genetik Yatkınlıklar: Ailede anksiyete bozukluğu öyküsü.
- Beyin Kimyasındaki Düzensizlikler: Ruh hali düzenleyici kimyasalların dengesizliği.
- Diğer Hastalıklara Bağlı Komplikasyonlar: Farklı sağlık sorunlarıyla ilişkili anksiyete.
Anksiyete türleri
Anksiyete bozukluğu birkaç farklı türde ortaya çıkabilir:
- Genel Kaygı Bozukluğu: Belirli bir sebep olmaksızın aşırı endişe.
- Panik Bozukluk: Ani panik atakları.
- Sosyal Kaygı Bozukluğu: Sosyal ortamlarda aşırı endişe ve utanç.
- Fobiler: Belirli nesne veya durumlara karşı aşırı korku.
- Ayrılma Anksiyetesi: Genellikle çocuklarda görülen sevdiklerinden ayrılma korkusu.
- İlaçlara Bağlı Anksiyete: Bazı ilaçlar veya madde bağımlılığı kaynaklı.
- Diğer Durumlara Bağlı Anksiyete: Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi.
Risk faktörleri
Anksiyete bozukluklarının gelişiminde etkili olan risk faktörleri arasında:
- Nörobiyolojik faktörler
- Genetik yatkınlıklar
- Çevresel faktörler
- Kişisel deneyimler (stres, travmalar, ebeveyn kaybı)
Aile içi ilişkiler ve çocuklukta yaşanan travmalar, anksiyete gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır.
Anksiyete tedavisi
Anksiyetenin tedavisi, kaygının tetikleyicilerine ve ortaya çıkış biçimine göre belirlenir. Genel tedavi yöntemleri arasında:
- Psikoterapi: Uzun süreli bir tedavi yöntemi olup, kişilerin kaygılarıyla başa çıkmayı öğrenmesini sağlar.
- Bilişsel Davranış Terapisi: Kısa süreli bir tedavi yöntemi olarak, negatif düşünce kalıplarını değiştirmeyi öğretir.
- İlaç Tedavisi: Antidepresanlar, beta blokerler ve sakinleştirici olmayan ilaçlar kullanılır.
Ek olarak, EMDR ve yüzleştirme terapisi gibi alternatif yaklaşımlar da anksiyete tedavisinde kullanılmaktadır.
Anksiyete ile başa çıkmak için erken tanı ve uygun tedavi yöntemleri büyük önem taşımaktadır. Eğer kaygı durumunuz yaşam kalitenizi etkiliyorsa, profesyonel bir yardım almayı düşünebilirsiniz.