Kültür Sanat

An Luşan İsyanı'nın sonuçları nelerdir?

An Luşan İsyanı, 755 ile 763 yılları arasında Çin'in Tang Hanedanlığı'nı sarsan ve imparatorluğu yıkılışın eşiğine getiren büyük bir ayaklanmadır.

Abone Ol

İsyan, General An Luşan adında bir Sogd kökenli komutan tarafından başlatılmış ve kısa sürede tüm kuzey Çin'i kaplamıştır.

İsyanın Sebepleri:

  • Siyasi Huzursuzluk: Tang Hanedanlığı, isyanın patlak verdiği 8. yüzyılın ortalarında siyasi bir huzursuzluk döneminde idi. Merkezi hükümet zayıflamıştı ve birçok bölgede yolsuzluk ve isyanlar yaşanmaktaydı.
  • Askeri Memnuniyetsizlik: An Luşan, Tang ordusunda önemli bir komutan olmasına rağmen, Sogd kökenli olması nedeniyle birçok Tang官吏si tarafından dışlanmıştı. Bu durum, An Luşan'ın ordunun diğer Sogd ve Türk kökenli askerleri arasında hoşnutsuzluğa yol açtı.
  • Ekonomik Zorluklar: Tang Hanedanlığı döneminde, artan vergi yükü ve ekonomik eşitsizlikler halk arasında hoşnutsuzluğa neden olmuştu.

İsyanın Seyri:

  • İsyanın Başlangıcı: 16 Aralık 755'te An Luşan, Tang Hanedanlığı'na karşı isyan başlattı ve kısa sürede tüm kuzey Çin'i kontrol altına aldı.
  • Başkent Tehdit Altında: İsyancılar, Tang Hanedanlığı'nın başkenti Chang'an'ı tehdit etmeye başladılar. İmparator Xuanzong, Chang'an'ı terk ederek güneydeki Sichuan eyaletine kaçmak zorunda kaldı.
  • Uygur Yardımı: Tang Hanedanlığı, Uygur Kağanlığı'ndan yardım istedi. Uygur ordusu, 757 yılında Tang ordusuyla birlikte An Luşan'ın ordusunu yenerek isyancıların geri çekilmesini sağladı.
  • An Luşan'ın Ölümü: 757 yılında An Luşan, kendi oğlu tarafından öldürüldü.
  • İsyanın Sonu: An Luşan'ın ölümünden sonra isyancılar zayıfladı ve 763 yılında Tang Hanedanlığı isyanı tamamen bastırdı.

İsyanın Sonuçları:

  • An Luşan İsyanı, Tang Hanedanlığı'nı büyük ölçüde zayıflattı. İsyan sırasında birçok şehir ve altyapı yok edildi ve milyonlarca insan hayatını kaybetti.
  • İsyan, Tang Hanedanlığı'nın merkeziyetçi yönetimini de sarstı. İsyandan sonra Tang Hanedanlığı, bölgesel valilere daha fazla güç vermek zorunda kaldı.
  • An Luşan İsyanı, Çin tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. İsyan, Tang Hanedanlığı'nın Altın Çağı'nın sona ermesine ve Çin'in bir daha asla tam olarak birleşememesine yol açtı.