Başkanlık seçimlerine birkaç hafta kala tüketiciler ve işletmeler için daha düşük borçlanma maliyetlerine yol açacak bir adım olan gösterge faiz oranını düşürmek.
Yine de bu haftaki toplantıya alışılmadık bir belirsizlik havası hakim: Fed'in faiz indiriminin ne kadar büyük olacağı belli değil. Wall Street tüccarları ve bazı ekonomistler, merkez bankasının her zamankinden daha büyük bir yarım puanlık indirim açıklaması olasılığının arttığını öngörüyor. Birçok analist ise daha tipik bir çeyrek puanlık faiz indirimi öngörüyor.
Enflasyonun hedeflenen seviyenin çok az üzerinde seyretmesi nedeniyle Fed yetkilileri odak noktalarını zayıflayan istihdam piyasasını desteklemeye ve keskin bir resesyona neden olmadan enflasyonu düşürerek nadir görülen bir “yumuşak iniş” gerçekleştirmeye kaydırıyor. Yarım puanlık bir faiz indirimi, Fed'in yüksek enflasyonu kontrol altına almak kadar sağlıklı ekonomik büyümeyi sürdürmeye de kararlı olduğunu gösterecektir. Bu haftaki hamlenin, 2025 yılına kadar uzanacak bir dizi Fed faiz indiriminin yalnızca ilki olması bekleniyor.
"Halkın ekonomiyle ilgili hayal kırıklığını körükledi"
Yüksek faiz oranları ve market alışverişinden benzine ve kiraya kadar her şeyin fiyatının yükselmesi, halkın ekonomiyle ilgili yaygın hayal kırıklığını körükledi ve eski Başkan Donald Trump'ın kampanyası için bir saldırı hattı oluşturdu. Başkan Yardımcısı Kamala Harris de Trump'ın tüm ithal ürünlere gümrük vergisi getirme vaadinin tüketiciler için fiyatları daha da yükselteceğini iddia etti.
Fed'in faiz indirimlerinin zaman içinde mortgage, otomobil kredileri ve kredi kartlarının yanı sıra işletme kredileri için de borçlanma maliyetlerini düşürmesi bekleniyor. İş harcamaları artabilir ve hisse senedi fiyatları da artabilir. Şirketler ve tüketiciler kredilerini daha düşük faizli borçlarla yeniden finanse edebilirler.
Başkan Jerome Powell geçtiğimiz ay Jackson Hole, Wyoming'de yaptığı yüksek profilli bir konuşmada Fed yetkililerinin enflasyonun büyük ölçüde yenildiğinden emin olduklarını açıkça belirtti. Haziran 2022'deki %9,1'lik zirve seviyesinden geçen ay %2,5'e düşen enflasyon, Fed'in %2'lik hedefinin çok da üzerinde değil. Merkez bankası yetkilileri, 2022 ve 2023 yıllarında temel faiz oranını 11 kez artırarak %5,3 ile yirmi yılın en yüksek seviyesine çıkararak artan fiyatlara karşı mücadele etmiş, borçlanmayı ve harcamaları yavaşlatmaya çalışmış ve nihayetinde ekonomiyi soğutmuştur.
Ücret artışı o zamandan bu yana yavaşlayarak potansiyel bir enflasyonist baskı kaynağını ortadan kaldırmıştır. Petrol ve gaz fiyatlarının düşmesi de önümüzdeki aylarda enflasyonun düşmeye devam edeceğinin bir işareti. Tüketiciler de yüksek fiyatlara tepki göstererek Target ve McDonald's gibi şirketleri fırsat ve indirim yapmaya zorluyor.
Merkez bankalarının kritik faiz kararları öncesinde altın rekor seviyelere yaklaştı
Ancak birkaç yıl süren güçlü istihdam artışının ardından işverenler işe alımları yavaşlattı ve işsizlik oranı Nisan 2023'te yarım yüzyılın en düşük seviyesinden neredeyse tam yüzde puan artarak hala düşük olan %4,2'ye yükseldi. İşsizlik bir kez bu kadar yükseldiğinde, tırmanmaya devam etme eğilimindedir. Ancak Fed yetkilileri ve birçok ekonomist, işsizlikteki artışın işten çıkarmalar yerine büyük ölçüde iş arayan yeni işçilerdeki - özellikle yeni göçmenler ve yeni üniversite mezunları - artışı yansıttığını belirtiyor.
Yine de Powell Jackson Hole'da “güçlü bir işgücü piyasasını desteklemek için elimizden gelen her şeyi yapacağız” dedi. İstihdam piyasasında “daha fazla zayıflamanın” “hoş karşılanmayacağını” da sözlerine ekledi.
Bazı analistler böylesine kapsamlı bir açıklamanın Powell'ın yarım puanlık bir faiz indirimini tercih edeceğini gösterdiğini söyledi. Diğer ekonomistler ise hala çeyrek puanlık bir indirimin daha olası olduğunu düşünüyor.
Söz konusu olan, Fed'in faiz oranlarını artık ekonomi üzerinde bir fren ya da hızlandırıcı olarak hareket etmediği bir noktaya kadar ne kadar hızlı düşürmek istediğidir. “Nötr” olarak adlandırılan bu seviyenin neresi olduğu net değil, ancak birçok analist bunu %3 ila %3,5 olarak belirliyor. Yarım puanlık bir indirimden yana olan ekonomistler, enflasyon geri çekildiği için Fed'in kilit faiz oranının gerekenden çok daha yüksek olduğunu savunuyor.
Piyasalar ileriye bakıyor: AB nihai TÜFE, BoE, BoJ ve Fed faiz kararları odak noktasında
Ancak diğerleri, Fed'in genellikle sadece acil durumlarda faiz oranını yarım puan veya daha fazla düşürdüğünü belirtiyor. Fed en son pandeminin ekonomiyi felç ettiği Mart 2020'de eşdeğer bir indirime gitmişti. Tüketicilerin hala harcama yaptığı ve ekonominin Temmuz-Eylül çeyreğinde sağlıklı bir hızda büyüyeceği düşünüldüğünde, daha temkinli Fed yetkilileri faiz indirimi için acele edilmemesi gerektiğini savunabilir.
Powell ve diğer Fed yetkilileri faiz indirimlerinin yaklaştığına dair sinyaller verirken, birçok borçlanma oranının beklentiler doğrultusunda düşmüş olması umut verici bir işaret. Örneğin mortgage devi Freddie Mac'e göre ortalama 30 yıllık mortgage oranı geçen hafta %6,2'ye düşerek yaklaşık 18 ayın en düşük seviyesine geriledi ve yaklaşık %7,8'lik zirve seviyesinden düştü. Otomobil kredisi faizlerini etkileyen beş yıllık Hazine bonosu getirisi gibi diğer oranlar da düştü.