Avrupa Birliği ülkeleri, Çin menşeli elektrikli araçlara daha yüksek vergiler getirilip getirilmeyeceği konusunda yapılan oylamada anlaşmaya varamadı. Oylamada çok sayıda çekimser oy kullanılması, Avrupa Komisyonu’nun anlaşmazlığı çözmesini ve teklifini nihayete erdirmesini zorunlu hale getirdi.
Cuma günü yapılan oylamanın sonucu kamuya açıklanmadı, ancak Fransa, İtalya ve Hollanda’nın öneriye destek verdiği, Macaristan’ın ise karşı çıktığı belirtiliyor. Güçlü otomotiv sektörü nedeniyle vergilere karşı lobi yapan Almanya’nın ise son anda çekimser oy kullanmaktan ret oyu vermeye geçtiği bildirildi.
Çok sayıda çekimser oy, Avrupa'nın Çin'e nasıl karşı koyması gerektiği konusundaki uzun süredir devam eden endişeleri yansıtıyor. Pekin'in adil olmayan ticaret uygulamalarına güçlü ve birleşik bir yanıt verilmesi gerektiği konusunda siyasi bir uzlaşı olsa da ticari misilleme korkusu, birçok başkentte kararlılığı azaltmış görünüyor.
Komisyon, AB'nin ticaret politikalarını belirleme konusunda sahip olduğu özel yetkilerle bu çıkmazı aşarak gümrük vergilerinin hayata geçmesini sağladı.
Komisyon’un, Çin’in yerli üreticileri desteklemek amacıyla kapsamlı sübvansiyonlar kullanması ve bu sayede EV’lerini küresel pazarlarda yapay olarak düşük fiyatlarla satmasına dair ciddi endişeleri göz önüne alındığında, bu sonuç pek de şaşırtıcı olmadı.
Komisyon daha önce de güçlü bir önlem alınmadığı takdirde AB'li otomobil üreticilerinin sürdürülemez ve belki de geri dönüşü olmayan kayıplar yaşayacağını, net sıfır mobilite pazarından çekilmek zorunda kalacaklarını ve bunun tüm AB genelinde 2,5 milyon doğrudan, 10,3 milyon dolaylı iş kaybıyla sonuçlanabileceğini belirtmişti. Blokun sanayisi zaten yüksek enerji fiyatları, zayıf tüketici talebi ve küresel rekabet nedeniyle zor durumda.
Ek Vergiler: Marka ve İş Birliğine Göre Değişiyor
Ek vergiler, sübvansiyonların zarar verici etkilerini dengelemek ve Çinli ve AB'li firmalar arasındaki fiyat farkını kapatmak amacıyla tasarlandı. Vergi oranları markaya ve Komisyon'un soruşturmasıyla olan iş birliği düzeyine göre değişiklik gösteriyor:
- Tesla: %7,8
- BYD: %17
- Geely: %18,8
- SAIC: %35,3
- Soruşturmada iş birliği yapan ancak tek tek incelenmeyen diğer Çinli EV üreticileri: %20,7
- Soruşturmada iş birliği yapmayan diğer Çinli EV üreticileri: %35,3
Bu vergiler Kasım ayında yürürlüğe girecek ve gümrük yetkilileri tarafından tahsil edilecek. Bu yeni vergiler, mevcut %10’luk oranın üzerine eklenerek bazı Çinli otomobil üreticileri için AB pazarına girmeye çalıştıklarında %45’in üzerinde bir vergi anlamına gelecek.
Pekin ve Berlin, Kararın Kaybedenleri
Cuma günü alınan kararın Pekin’in tepkisini çekmesi kesin görünüyor. Çin, en başından beri Komisyon’un soruşturmasını "çıplak bir korumacılık eylemi" olarak nitelendirmiş, sübvansiyonların varlığını sürekli reddetmiş, bulguları "yapay ve abartılı" olarak tanımlamış ve AB'nin süt ürünleri, brendi ve domuz eti sektörlerine yönelik misilleme tehditlerinde bulunmuştu.
Aynı zamanda Çinli yetkililer, ek vergileri önleyecek siyasi bir çözüm sağlamak amacıyla AB’li muhataplarıyla yoğun görüşmeler gerçekleştirdi. Olası seçeneklerden biri, üreticilerin elektrikli araçları için minimum fiyat taahhüdünde bulunmalarıydı, ancak bu çözümün uygulanması zor ve boşluklara açık olabilir.
Cuma günkü karara rağmen, AB-Çin müzakerelerinin Komisyon'un soruşturması kapsamında belirlenen yasal son tarih olan 30 Ekim'e kadar devam etmesi bekleniyor.
Görüşmeler, Çin'in karşılık verme ihtimalinin Almanya'nın zaten yavaşlayan ekonomisine daha fazla zarar vermesinden endişe eden Almanya için de öncelikli. Alman şirketleri, son yirmi yılda Çin ile iş bağlantılarını genişleterek, bu ülkenin giderek zenginleşen orta sınıfına ihracat yapmayı hedeflemişti. Herhangi bir misilleme, bu gelişmiş bağlantıları ciddi şekilde etkileyebilir.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, bu hafta yaptığı açıklamada, "Elbette ekonomimizi adil olmayan ticaret uygulamalarından korumalıyız. Ancak AB olarak tepkimiz, kendimize zarar vermememize yol açmalı. Bu nedenle Çin ile elektrikli araçlar konusunda müzakereler devam etmeli," dedi.
Vergilerin hayata geçecek olması, Brüksel’de Berlin’in etkisinin azaldığını da gözler önüne seriyor. Scholz’un üç partili koalisyonu içindeki iç mücadeleler, diplomatlar arasında genellikle hayal kırıklığı ve kızgınlık yarattı.
Vergilerin getirilmesi, Ursula von der Leyen'in Çin politikasının bir onayı olarak da görülüyor. Komisyon Başkanı, Pekin’e karşı net, gerçekçi stratejisiyle övgü topladı ve bloğun Çin ile kurduğu bağımlılıkların yarattığı sorunlara karşı siyasi kayıtsızlık dönemini kapatmış oldu. Bu siyasi başarıyla birlikte von der Leyen, ikinci döneminde politikasını sürdürmek için güçlü bir konuma gelmiş durumda.