Bu karar, AB liderlerinin geçen yazki zirvede Çin'i hem bir ortak, hem bir rakip, hem de sistematik bir düşman olarak tanımladıkları karmaşık ilişkileri yansıtıyor.
Bazı üye devletlerin pazarlarını koruma isteği, diğerlerinin ise Çin yatırımlarını koruma ve daha fazla çekme arzusuyla çelişiyor. Avrupa Komisyonu, üye ülkelerin bazı itirazlarına rağmen bu tarife uygulaması ile söz konusu ikilemi aşmaya çalıştı.
Tarifeler konusunda oylama yapılan Ticaret Savunma Araçları Komitesi'nde Almanya, Macaristan, Malta, Slovenya ve Slovakya gibi ülkeler, tarife uygulanmasını engellemeye çalıştı. Diğer ülkeler ise 12 çekimser oyla bölünmüş durumdaydı. On ülke ise Avrupa Komisyonu’nun önerisine destek verdi.
Yatırım Yapmayı Tercih Etmek mi?
Avrupa Komisyonu’nun kararının arkasında, Çin’in ürünlerini Avrupa’ya ihraç etmek yerine burada yatırım yapmasının teşvik edilmesi amacı yatıyor. Ancak hükümetler, bu iki yaklaşımın karşıt olabileceğinden endişe ediyor. 2023 yılında Çin’in AB’ye yaptığı doğrudan yabancı yatırım 4.7 milyar euroya geriledi. Çin’in en çok yatırım yaptığı sektörler arasında otomotiv, biyoteknoloji, sağlık ve ilaç yer alıyor.
Almanya’nın bu süreçteki tepkisi dikkat çekici. Almanya, Çin pazarına erişimi koruma konusunda ısrarcıyken, diğer ülkeler, kendi otomotiv endüstrilerini savunma konusunda daha kararlılar. Fransız ve İtalyan otomotiv sektörleri, kendi pazarlarını korumaya yönelik tarifelere daha fazla destek veriyor.
Daha Korumacı Bir Politika
Bu gümrük tarifası uygulaması, AB’nin açık piyasa ideolojisinden uzaklaştığını gösteriyor ve 2019’da kabul edilen ve 2023’te yürürlüğe giren Yabancı Sübvansiyonlar Yönetmeliği ile birlikte daha korumacı bir politikayı pekiştiriyor. Bu düzenleme, AB’nin Avrupa dışı devlet sübvansiyonlu şirketlerin içeriye yatırımını denetlemesini sağlıyor.
Çin, AB'nin tarife uygulamasını Dünya Ticaret Örgütü'ne taşıdı ve Fransa'nın ünlü konyak markası ile domuz eti ve Avrupa süt ürünlerine karşı tarifeler uygulama tehdidinde bulundu. Ancak bu tehditlerin, özellikle Fransa için etkili olacağı pek söylenemez.
Sonuç olarak, gümrük tarifası kararı, AB içinde birlik mesajı verirken, üye ülkeler arasındaki farklı görüşler ticaret ilişkilerinin karmaşık ve parçalı bir yapıda kalmaya devam edeceğini gösteriyor.