DEMET İLCE / MUHABİR
Bilim insanları, bugüne kadar keşfedilen en büyük deniz sürüngeni olabilecek 200 milyon yıllık devasa bir deniz canavarının kalıntılarını ortaya çıkardı.
Yeni keşfedilen yaratık, Mezozoik çağda (251,9 milyon ila 66 milyon yıl önce) baskın deniz yırtıcıları arasında yer alan iktinozorlar adı verilen bir grubun üyesidir. Yeni tanımlanan türler Triyas döneminin sonunda (251,9 milyon ila 201,4 milyon yıl önce) yaşadı.
Ichthyosaurlar Mesozoik'in erken dönemlerinde devasa boyutlara ulaşmıştı, ancak en büyük türler geç Triyas'a kadar ortaya çıkmadı.
Mezozoik dönem dinozorların çağı olarak bilinse de, iktinozorların kendisi dinozor değildi. Bunun yerine başka bir sürüngen grubundan evrimleştiler. Onların evrimsel yolları, daha sonra denize geri dönen kara memelilerinden evrimleşen balinalarınkine çok benzer. Balinalar gibi hava soludular ve canlı yavrular doğurdular.
Yeni keşfedilen iktinozor türü, 2020-2022 yılları arasında Birleşik Krallık'taki Somerset'teki Blue Anchor'da parçalar halinde ortaya çıkarıldı. Araştırmacılar makalede, fosilin ilk parçasının sahildeki bir kayanın üzerinde fark edildiğini ve bunun yoldan geçen birinin onu bulduğunu ve başkalarının incelemesi için oraya koyduğunu gösterdiğini açıkladı. Araştırmacılar bulgularını 17 Nisan'da PLOS One dergisinde yayınladılar.
Sürüngen kalıntıları, alt çenenin üst kısmında bulunan dört köşeli bir kemikten alınan 12 parçalık bir seriden oluşuyor. Araştırmacılar kemiğin 6,5 fit (2 metre) uzunluğunda olduğunu ve yaşayan hayvanın yaklaşık 82 fit (25 m) uzunluğunda olduğunu tahmin ediyor.
Araştırmacılar deniz canavarına, bulunduğu Severn Halici'nden sonra Severn'in dev kertenkele balığı anlamına gelen Ichthyotitan severnensis adını verdiler. Ekip bunun sadece yeni bir tür değil, tamamen yeni bir iktinozor türü olduğuna inanıyor. Halihazırda 100'den fazla tür bilinmektedir.
Bölgede çok sayıda kaburga parçası ve koprolit veya fosilleşmiş dışkı da bulundu, ancak bunların kesin olarak aynı hayvana atfedildiği söylenemez.
Bu örneklerin bulunduğu çökeltiler, o dönemde deprem ve tsunamilerin meydana geldiğini gösteren kayalar içeriyordu; bu da, bu türün, Triyas sonunda büyük bir yok oluş olayına yol açabilecek yoğun volkanik aktivite döneminde yaşadığını gösteriyor.
Benzer bir örnek 2016 yılında Lilstock, Somerset'te keşfedildi ve 2018'de tanımlandı. Her ikisi de Westbury Çamurtaşı Formasyonu olarak bilinen yerde, birbirlerinden 6 mil (10 kilometre) uzakta bulundu. Bu iktinozorun 85 fit (26 m) uzunluğunda olduğu tahmin ediliyordu, ancak son çalışmanın yazarları onun biraz daha küçük olduğuna inanıyor.
En büyük deniz sürüngeni için önceki yarışmacı, 69 fit (21 m) uzunluğa kadar olan başka bir iktinozor olan Shonisaurus sikanniensis'ti. S. sikanniensis, I. severnensis'ten 13 milyon yıl önce ortaya çıktı ve Britanya Kolumbiyası'nda bulundu, bu da yeni keşfin önceden bilinen türün başka bir örneğini temsil etme ihtimalini ortadan kaldırıyor.
Tibet'te 15 m (49 fit) uzunluğa ulaşmış olabilecek, Himalayasaurus tibetensis adı verilen benzer büyüklükte bir iktinozor keşfedildi ve 1972'de tanımlandı. Aynı döneme tarihleniyor, bu da muhtemelen yeni keşifle aynı tür olmadığı anlamına geliyor.
Araştırmacılar, I. severnensis'in muhtemelen dev iktinozorların sonuncusu olduğunu iddia ediyor. İhtiyozorlar geç Kretase döneminin (100,5 milyon ila 66 milyon yıl önce) Senomaniyen Çağı'na (100,5 milyon ila 93,9 milyon yıl önce) kadar varlığını sürdürdü. Sonunda onların yerini tüm kuş olmayan dinozorların yanı sıra Kretase'nin sonunda nesli tükenen uzun boyunlu deniz sürüngenleri olan plesiosaurlar aldı.