Hazal Mihrace Göksun - Muhabir
Türkiye'nin Milli Futbol takımı, EURO 2024'te mücadele ediyor. Özellikle sosyal medyada, beyaz zemin üzerinde kırmızı şerit detaylarıyla dikkat çeken iç saha formaları geniş çapta tartışma konusu oldu. Ayrıca, bir tasarımcının ortaya koyduğu Milli Takım arması ve forma tasarımı da büyük ilgi gördü. Ancak şu anda kullanılan forma tasarımı, zengin bir tarih ve mirasa sahip. İşte 1923 yılından bu yana Milli Takımımızın formasıyla ilgili detaylar...
1923’teki ilk maç ve cumhuriyetin kuruluş dönemi
1923’teki ilk maç ve cumhuriyetin kuruluş dönemi İngilizlerin işgal yıllarında 1922 yılının Haziran ayında İstanbul’da bulunan İngiliz lemantenlerinin kurduğu takımlarla milli maç yapıyor. Fakat Milli takımın o yıllarda herhangi bir forması bulunmuyor. Darüşşafaka kulübü o sırada Taksim standında bulunuyor. Onların siyah-yeşil formasını kullanarak sahaya çıkıyorlar. İstanbul basını o sırada “Milli Takım” olarak adlandırmaya başlıyor. Ancak milli takımın bir sorunu vardı forma...
İngiltere, o yıllarda maçlara siyah, mavi ya da beyaz şort ve beyaz forma ile çıkıyordu. Millî takım oyuncularımız da maça çıkmak için beyaz formaları seçmişlerdi çünkü ellerinde fazla alternatif yoktu. İki takımın sahada ayırt edilebilmesi için de formaların göğsüne bayrağımızı temsil edecek şekilde kırmızı bir bant çekilmesine karar verilmişti. Ve ellerde sadece bunu yapabilecek imkanlar vardı.
Türkler “Milli Takım” olarak, Cumhuriyet ilan edilmeden 3 gün önce 26 Ekim 1923 tarihinde Romanya'nın karşısına çıkıyor.
Formadaki ilk değişimler
1950’lere kadar bu kırmızı bantlı forma kullanılıyor. 50’lere gelindiğinde ise siyah çorapların yerini beyaz ve kırmızı renk alıyor. Milli Takım'ın ilk kırmızı forması de bu dönemde ortaya çıktı. Geleneksel beyaz forma ile aynı tasarımı paylaşıyordu. Türk Bayrağı da o dönemde dikdörtgen arkaplanlı olarak formada yer alıyordu. Zamanla, bayrağın formadaki konumu ve şekli evrildi. 50'lerin sonları ve 60'ların başında, Türk Bayrağı artık kırmızı formada daire şeklinde kullanılmaya başlandı.
Adidas Dönemi ve Tasarım Evrimi
70'lerin sonlarına doğru Adidas formaların ortaya çıkmasıyla, formaların tasarımı ve detayları da değişmeye başladı. İlk geleneğe aykırı forma olan parçalı forma, maalesef unutulmaz bir mağlubiyetle anıldı. Ardından, Adidas'ın tasarım anlayışının Türk Milli Takımı'na etkisi arttı.
Renklerin ve Desenlerin Değişimi
90'ların ortasına gelindiğinde, Adidas'ın stilinden etkilenen forma tasarımları ortaya çıktı. Bu dönemde özellikle bantlı formalar, Türkiye için yeni bir dönemin başlangıcını simgeliyordu. Renk paletinde gri ve kırmızı renklerin ağırlık kazanmasıyla, iç saha ve deplasman formalarının anlamları da değişmeye başladı.
Nike İle Yeni Bir Dönem: 2000'ler ve Sonrası
2003'te Adidas ile olan uzun soluklu ortaklık sona erip Nike ile yeni bir sayfa açıldı. Nike döneminde forma tasarımlarında da değişiklikler gözlendi. Türk Bayrağı'nın forma üzerindeki yeri ve tasarımı da dikkat çekici bir detay oldu. Renk seçenekleri ve desenlerdeki evrim, Milli Takım formalarının benzersizliğini artırdı.
2010'ların Yenilikleri ve Tartışmalar
2010'ların başlarında, Türkiye'nin forma kültürü tekrar gündeme geldi. Farklı bantlı formaların ardı ardına çıkması, taraftarlar arasında heyecan yarattı. Ancak 2016 Avrupa Şampiyonası için hazırlanan radikal formalar, hem beğeni topladı hem de tartışmalara neden oldu. Renk seçimleri ve desenlerdeki farklılık, bazı kesimlerce eleştirilse de, formaların estetik değeri göz ardı edilemedi.
2018'e Doğru: Bantlı Tasarımın Yeniden Yükselişi
2018'deki formalar, 2016'daki radikal setin ardından daha sade bir yaklaşımla karşımıza çıktı. Bantlı tasarımın minimal uygulaması, geçmişe bir gönderme niteliği taşıyordu. Forma tasarımlarının sürekli evrildiği bu dönem, Milli Takım formasının önemini ve sembolizmini bir kez daha vurguladı.
Şu an EURO 2024’te yer alan A Milli Futbol Takımı’da bu bantlı tasarımı kullanıyor. Yani, bu formanın altına bir devrim ve tarih yatıyor.