Türkiye, Mayıs 2023'teki cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçiminden 10 ay sonra nüfusunun yaklaşık yüzde 72'sini oluşturan 61 milyon 441 bin 882 seçmen bugün bu kez yerel yöneticilerini belirlemek için yeniden sandık başına gidiyor. 18 yaşını dolduran 1 milyon 32 bin 610 gencin ilk kez oy kullanma hakkı elde ettiği seçimde, 30'ü büyükşehir olmak üzere 81 il, 973 ilçe, 390 beldenin yeni belediye başkanı belirlenecek. Ayrıca 50 bin 336 muhtar ile büyükşehir olmayan yerlerde il genel meclisi, büyükşehirlerde ise ilçe belediye meclis üyeleri seçilecek. Belediye başkan adayları arasında 26 da milletvekili bulunuyor.
Bugünkü yerel seçimler cumhuriyet tarihinin 20'inci, çok partili dönemin ise 15. yerel seçimi. Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi döneminin de ikinci yerel seçimi olma özelliğini taşıyan seçimde, yerelde ittifak sistemi de ikinci kez uygulanıyor. 34 partinin ve çok sayıda bağımsız adayın yarıştığı seçim için partilerin ve adayların propaganda serbestliği dün 18.00 itibarıyla sona erdi. Dün gece yarısı başlayan ülke genelini ilgilendiren seçim yasakları da bu gece 24.00'e kadar geçerli olacak. Buna göre bugün Türkiye genelinde, her türlü alkollü içki satışı, verilmesi ve içilmesi yasak. Eğlence yeri niteliğindeki lokantalarda sadece yemek verilebilecek. Ayrıca, emniyet ve asayiş görevlileri dışında hiç kimse silah taşıyamayacak.
208 bin sandık kuruldu
Seçim için ülke genelinde yaklaşık 208 bin sandık kuruldu. Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı seçmenler için ise ayaklarına gidecek 1004 seyyar sandık oluşturuldu. Sandık başlarında hamileler, hastalar, engelliler ve yaşlıların sıra beklemeden oy kullanmalarına izin verilecek.
26 milletvekili de aday
Bugünkü seçimde AK Parti'den 4, CHP'den 5, İYİ Parti'den 7, Saadet Partisi'den 3, Gelecek Partisi'nden 2, DEM, DEVA ve TİP'ten 1'er, HÜDA PAR'dan ise 2 milletvekili belediye başkanlığı yarışına katılıyor.
Oy sayımı 16.00'da başlayacak
Oy verme saatlerinin 07.00-16.00 olduğu illerde saat 16.00, diğer illerde saat 17.00'den önce oylar sayılmaya başlanamayacak. Sandık seçmen listesindeki bütün seçmenler oylarını kullanmış olsalar bile oy vermenin bitim saatinden önce sandıklar kesinlikle açılamayacak.
Bugün radyolar ve her türlü yayın organlarınca saat 18.00'e kadar seçim ve seçim sonuçlarıyla ilgili haber, tahmin ve yorum yapılamayacak. Radyolar ve her türlü yayın organları 18.00-21.00 arasında ancak YSK tarafından seçim ile ilgili verilecek haber ve tebliğleri yayımlayabilecek. Bütün yayınlar 21.00'den sonra serbest olacak ancak YSK tarafından gerek görülmesi halinde 21.00'den önce de yayınların serbest bırakılmasına karar verilebilecek.
Büyükşehirlerde, sırasıyla büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği ve muhtarlık, diğer illerde, sırasıyla belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimlerine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak.
Sandık kurullarında 5'i siyasi parti temsilcisi olmak üzere 7 kişi görev alacak. Ayrıca oy sayım süreci için "müşahit" olarak siyasi partiler tarafından görevlendirilmiş kişiler ile o sandıkta oy kullanmış olması şartıyla seçmenler sandık başında süreci takip edebilecek.
Seçmen için oy verme rehberi
NEREDE OY KULLANACAĞIM?: Seçmen bilgi kağıdınız gelmediyse, YSK'nin internet sitesinden, e-Devlet kapısından, YSK'nin Seçmen Sorgulama Mobil Uygulamasından veya "444 9 975" numaralı YSK Çağrı Merkezi'nden hangi seçim çevresi ve sandıkta oy kullanacağınızı öğrenip, kontrol edebilirsiniz.
OY VERME SÜRESİ: Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır, Kilis illerinde ve bu illerde bulunan ceza infaz kurumlarında oy vermenin başlangıç ve bitiş saatleri 07.00-16.00 olarak uygulanacak. Diğer illerde oy verme saatleri 08.00-17.00. Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı seçmenleri saydıktan ve kimliklerini aldıktan sonra sırayla oylarını kullanmalarına izin verecek. Oy verme saati bittikten sonra gelen seçmen oy kullanamayacak.
GEREKLİ BELGELER: Sandığa seçmen bilgi kağıdı ile gitmek gerekmiyor. Ancak sandık kuruluna Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi, "kimliğini tereddütsüz ortaya koyan" resimli, resmi nitelikteki belgelerden birini göstermeyen, oyunu kullanamayacak.
KİM NE İÇİN OY KULLANACAK?: Büyükşehirlerdeki (Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van'daki) seçmenler, büyükşehir belediye başkanlığı, ilçe belediye başkanlığı, ilçe belediye meclisi üyeliği ve muhtarlık, diğer illerdeki seçmenler ise; belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimi için oy kullanacak. Köylerde ise "il genel meclisi üyeliği" ile "muhtarlık ve ihtiyar meclisi" için oy atılacak.
KABİNE BUNLARLA GİRMEYİN: Cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasak. Bu tür cihazların oy verme işlemi bittikten sonra iade edilmek üzere sandık kuruluna bırakılması gerekiyor.
TEK ZARFA KONULACAK: Pusulularda siyasi parti veya bağımsız aday için ayrılan bölümden dışarı taşırmamak şartıyla "Evet" veya "Tercih" yazılı mühür basılarak oy kullanılacak. Pusulalar tek zarfa konulacak. Görme engelliler kendileri için hazırlanan şablonla oy kullanabilecek.
YENİ PUSULA VERİLMEYECEK: Oyun geçerli sayılması için "TERCİH" veya "EVET" mührü dışında oy pusulalarının herhangi bir yerine imza atılmaması, işaret konulmaması, pusulaların dışında zarfa bir şey konulmaması gerekiyor. Yanlış oy kullandığını düşünen ve yeni pusula isteyen seçmene yenisi verilmeyecek.
İMZA ATMAYI UNUTMAYIN: Oyunuzu kullandıktan sonra zarfı sandığa atın ve seçmen sandık listesinde adınızın bulunduğu yerin karşısına imza atmayın unutmayın.
PARA CEZASI UYGULANMIYOR: Kanunda "seçmen kütüğüne kaydı ve sandık listesinde oy kullanma yeterliliği bulunduğu halde mahalli idareler genel ve ara seçimlerine meşru mazeretleri olmaksızın katılmayanların ilçe seçim kurulu başkanı tarafından para cezası ile cezalandırılacağı" hükmü yer alıyor. Ancak YSK tarafından uzun süredir bu hüküm uygulanmıyor.
Oy sayımı 16.00'da başlayacak
Oy verme saatlerinin 07.00-16.00 olduğu illerde saat 16.00, diğer illerde saat 17.00'den önce oylar sayılmaya başlanamayacak. Sandık seçmen listesindeki bütün seçmenler oylarını kullanmış olsalar bile oy vermenin bitim saatinden önce sandıklar kesinlikle açılamayacak.
Bugün radyolar ve her türlü yayın organlarınca saat 18.00'e kadar seçim ve seçim sonuçlarıyla ilgili haber, tahmin ve yorum yapılamayacak. Radyolar ve her türlü yayın organları 18.00-21.00 arasında ancak YSK tarafından seçim ile ilgili verilecek haber ve tebliğleri yayımlayabilecek. Bütün yayınlar 21.00'den sonra serbest olacak ancak YSK tarafından gerek görülmesi halinde 21.00'den önce de yayınların serbest bırakılmasına karar verilebilecek.
Büyükşehirlerde, sırasıyla büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği ve muhtarlık, diğer illerde, sırasıyla belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimlerine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak.
Sandık kurullarında 5'i siyasi parti temsilcisi olmak üzere 7 kişi görev alacak. Ayrıca oy sayım süreci için "müşahit" olarak siyasi partiler tarafından görevlendirilmiş kişiler ile o sandıkta oy kullanmış olması şartıyla seçmenler sandık başında süreci takip edebilecek.
Siyasiler oyunu nerede kullanacak?
■ Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan: İstanbul Üskürdar, Saffet Çebi Ortaokulu
■ TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş: İstanbul Fatih Gelenbevi Anadolu Lisesi
■ CHP Genel Başkanı Özgür Özel: Manisa Yunusemre 23 Nisan Ulusal Egemenlik İlkokulu
■ MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli: Ankara Anıttepe Ortaokulu
■ İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener: Ankara Bilkent Emlak Bankası Ortaokulu
■ DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları: Adana'nın Çukurova Ayşe Atıl İlkokulu
■ DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan: Ankara Ahmet Vefik Paşa İlkokulu
■ Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan: Ankara Balgat Dr. Binnaz Ege - Dr. Rıdvan Ege Anadolu Lisesi
■ Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu: Ankara Çankaya Lisesi
■ DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan: Ankara Bilkent Türkiye Emlak Bankası Ortaokulu
■ Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu: İstanbul Nejat Sabuncu İlkokulu
■ Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce: Ankara Özel Şener Çakmak Anadolu Lisesi
■ Zafer Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Ümit Özdağ: Ankara TSK Mehmetçik Vakfı Hafize İhsan Payaza Ortaokulu
■ ABB Başkanı Mansur Yavaş: Ankara Ümitköy Anadolu İmam Hatip Lisesi
■ Cumhur İttifakı Ankara Büyükşehir Belediye Başkan adayı Turgut Altınok: Ankara Kocatepe İlkokulu
■ İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu: İstanbul Beylikdüzü Emin Yükseloğlu Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi
■ Cumhur İttifakı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı Murat Kurum: İstanbul Kağıthane İmece İlkokulu
■ Cumhur İttifakı İzmir Büyükşehir Belediye Başkan adayı Hamza Dağ: İzmir Bayraklı Şehit Nazımbey İlkokulu
■ CHP İzmir Büyükşe-hir Belediye Başkan adayı Cemil Tugay: İzmir Karşıyaka Şehit Polis Samet Kırcalı Ortaokulu
'Oltalama' uyarısı
Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi, oy kullanacak vatandaşlara 'oltalama' riskine karşı uyarı yaptı. Ofis'ten yapılan açıklamada, sosyal medya veya e-posta üzerinden 'oltalama' faaliyetleri yürütüldüğü belirtilerek, şunlar kaydedildi: "Seçmen Kaydı Bilgilerini Doğrulama, Seçmen Kaydı Sorgulama veya Oy Kullanacağınız Sandık Değişti gibi başlıklarla e-Devlet Kapısı arayüzünü taklit ederek size ulaşan kişilere itibar etmemeniz, sizden talep edilen kişisel verilerinizi paylaşmamanız ve iletilen bağlantılara tıklamamanız bilgi ve iletişim güvenliğiniz açısından önem arz etmektedir."
